Năm nào cũng vậy, mới đầu tháng mười hai là người ta giăng đèn màu, kết hoa để chuẩn bị đón mừng lễ Giáng Sinh, còn chúng tôi cũng nô nức để mừng sinh nhật cô sớm trước hai ngày. Đặc biệt năm nay cô tôi tròn chín mươi lăm tuổi, một tuổi thọ mà rất hiếm ai đạt được đầy đủ PHÚC, LỘC, THỌ vẹn toàn như cô tôi.
Chín mươi lăm năm trước, dù ông tôi đã có con trai, con gái đầy nhà, nhưng khi sinh cô là ông tôi được thăng quan, tiến chức, Vua ban thưởng Khánh vàng , nên tuy ông tôi luôn đặt tên các con theo câu thơ ông đã làm từ trước, cô tôi đã có tên Thân Thị Yến Khanh rồi, bác cả nhà tôi lúc làm giấy khai sanh cho cô đi học liền đổi tên KHÁNH, để giữ lại kỷ niệm lộc Vua lúc sanh cô, thành ra tên cô không những gợi nhớ ơn Vua, lộc nước, mà còn là lộc của Trời.

Cô sinh ra rất xinh đẹp theo lời nhiều người kể lại, cũng như hình chụp của cô hồi trẻ cô cho chúng tôi xem. Cô lớn lên ở Yên Cổ Trại, nơi ông tôi khẩn đất lập làng Cổ Bi, cô thường lén lấy lúa gạo trong nhà đem ra cho người nghèo trong làng. Cô mua giấy bút, sách vở rồi dạy cho đám con nít học, đặt lại tên vừa xấu, vừa thô tục mà các cha mẹ ít học đã đặt cho, nên các bạn trong vùng hết sức yêu quý cô, rủ nhau nuôi gà, trồng khoai sắn để dành, trông đến hè đón cô về cùng đi tắm suối nước nóng Thanh Tân với cô.
Cô học trường Đầm, nói tiếng Tây như gió. Bạn của cô, nhất là cô Cam luôn nhắc đến với biết bao thương yêu ngưỡng mộ:
– Đi học bằng xe bus, cô luôn là người lên trước giành chỗ cho bạn bè, còn đứng khuỳnh tay ngăn không cho chen lấn các bạn yếu đuối. Ngày nghỉ, cô đưa các bạn về nhà ở Yên Cổ Trại, cùng nhau lên núi hái sim, hái móc, đuổi bướm, bẻ hoa. Tới lúc đói bụng về nhà thì đã có một mâm linh đình thịnh soạn, ngon lành, do chị của cô đi học nấu ăn ở Sài Gòn về tự tay nấu nướng thết đãi, xem ra cô được gia đình yêu quý vô cùng!
Lớn lên cô có cả hàng dài thanh niên bám đuôi, đặc biệt và cảm động nhất là một người không dám ngỏ lời, phải đi Pháp du học để lấy bằng cấp đã, nhưng khi về thì cô lên xe hoa mất rồi, nên đành ôm mối tình câm mà suốt đời không cưới vợ, khiến ai cũng mũi lòng.
Cô tôi lấy chồng rất sớm, xa lắc tận Thanh Hoá, ông tôi sợ cô tôi còn trẻ người, chưa hưởng hết tuổi xuân, nên đứng trước hai họ, ông tôi xin nhà trai cho phép cô tôi mỗi tuần đi tắm biển Đồ Sơn một lần, làm ai cũng cười và thấy tội cho ông tôi quá cưng chiều con, không nở để con đi làm dâu.
Còn cô cả, con gái lớn nhất của ông tôi kể: các cô khác con của ông, trước khi gả đi lấy chồng, cô đều cho các em đi học nấu ăn sáu tháng. Còn cô Khánh, vì thấy hai người thương nhau quá nên gả ngay, chơ cô đi về nhà chồng còn chưa biết con dao bề nào là bề sống, bề nào là bề lưỡi. Gả đi rồi ai cũng thấp thỏm ngóng tin ngày làm dâu đầu tiên của cô. Quả nhiên tin đưa về rất ư ngoạn mục. Lần đầu tiên đi chợ, bà nội cho chị hầu gái đội thúng tiền đi theo, ( thuở đó xài tiền xu, tiền đồng với tiền cắc ). Khi về chị hầu gái đội một thúng nặng trịch, lấy nón đậy lên. Cả nhà xúm lại xem thành quả của cô dâu mới, ai nấy đều trố mắt ngạc nhiên khi thấy một thúng đầy toàn tôm là tôm. Bà nội hỏi:
–  Con tính làm món gì mà mua nhiều tôm quá vậy?
Cô tôi vô tư:
–  Con đâu có biết làm món gì, chỉ thấy nó nhảy nhảy nên con mua.
Dĩ nhiên ai nấy đều lăn ra cười nghiêng ngữa, còn tôi dù không có mặt, nhưng đã tưởng tượng ra cảnh cô tôi chạy nhanh vào bếp lấy nồi to, thau to múc đầy nước, rồi đổ tôm vào mà vỗ tay:
–  Nó còn lội lội nữa này!
Nhưng bà nội không những là người hiền đức còn rất khéo léo, đảm đang. Chỉ một loáng với ” thúng tôm nhảy nhảy cô không biết làm món gì”, bà cho ra hai món: Chả tôm Nông Cống với bánh khoái Nguyệt Viên, mà cô tôi vốn yêu chồng con đã học được, sau nầy cô thường làm đãi con cháu, cũng như bà con, bạn bè để ai ăn một lần là nhớ mãi không quên. Và còn rất nhiều món ngon, lạ đến nổi chúng tôi nghi ngờ chuyện cô mua ” thúng tôm nhảy nhảy ” là chuyện hoang đường.
Nhà chồng cô giàu nhất Nông Cống, nhưng năm 1954 phải bỏ của lấy người để di cư vào Nam, cô đành đi làm để phụ giúp chú nuôi con, cháu chắt, bà con, bạn bè. Cô làm Trưởng Phòng Kế toán tài chính, là người phụ nữ đầu tiên được cử đi nước ngoài học điện toán. Lúc đó cô đang mang thai em Châu, nên cô không đi. Nhân viên trong phòng Kế toán đều gọi cô là đại ca có lẽ do cảm phục cách đối xử rộng lượng với nhân viên. Cô xin giúp cho bao bà con, lẫn hàng xóm thất nghiệp có việc làm tại chốn Sài Gòn đông dân đắt đỏ, nên rất nhiều người mang ơn cô.

Dù cô ở nước ngoài, mỗi lần cô về thăm là mọi người, không sót một ai đều có đủ quà cáp, cũng như tình thương của cô. Từ năm chín mươi tuổi trở đi cô không về được nữa, nhưng hàng năm con cháu, bà con, bạn bè, người quen của cô đều được cô gửi lộc mừng xuân. Cô đọc được công thức nấu món gì ngon, lạ, đặc biệt, cũng như toa thuốc nào hay, cô đều gửi về sẻ chia với các cháu còn ở tại quê nhà, nên dù cô ở xa, nhưng ai cũng thấy cô rất gần gũi, thiết thân. Ai cũng có cảm giác ấm cúng, vững vàng, được chở che, nương tựa.
Bây giờ đang tháng mười hai, nhưng tôi biết con cháu đều giống tôi, ai cũng rộn ràng  chúc mừng sinh nhật cô trong lòng, mong cô luôn mạnh khoẻ, đầy niềm vui, để làm bóng cả yêu thương cho chúng tôi hướng về.
HAPPY BIRTHDAY CÔ!
Chúc mừng cô tròn chín mươi lăm tuổi.
Chúc mừng cô PHÚC, LỘC THỌ vẹn toàn.

Hóc Môn 23/12/2016
THÂN THỊ VÂN HÀ

                H: Bà Khánh – chị Vân Hà