Ai lớn lên miền sông nước Nam Bộ, mê cải lương đều biết tên Quế Minh, cô con gái suy tình người mông cổ trong tuồng cải lương “Kiếp Nào Có Yêu Nhau”; người bạn thân tôi tên ấy .

Trong những năm con sinh viên cuốn sổ tay ghi chép trên lâm sàng, ở một gốc của trang đầu có ghi hai chữ “ Quế Minh”, ai xem cuốn sổ ấy cho rằng đây là người yêu của tôi . Đến khi gặp được người con gái tôi yêu, nàng cũng thắc mắc về cái tên nầy, nàng hỏi tôi có phải người yêu đầu đời không, sao trân trọng như vậy, để nàng khổi nghi ngờ và giúp nàng hiểu một phần quá khứ về cuộc đời, tôi đã kể lại cho nàng nghe tình bạn của những ngày dưói mái trường. Quế Minh là thằng bạn, ở một gốc cạnh nào đó còn hơn là người yêu; bạn bè thường dùng từ ” bồ bịt” để chỉ nam nữ đang cặp với nhau, cũng có cái nghĩa hôm nay là bồ ngày mai lại ” bịt”, hoặc ” thương ghét” hôm nay thì thương ngay kia trở thành ghét, những từ ngữ này để nói lên những mối tình sáng nở tối tàn; còn Quế Minh là một tình bạn sẽ mãi mãi ở trong tôi.

Quế Minh và tôi học chung lớp từ năm lớp 10 ở trường cấp ba Lưu Văn Liệt, do cá tánh trái ngược, nên lúc đầu chúng tôi chỉ quen biết nhau thông thường như bạn bè khác trong lớp . Nói đến bạn ấy chắc nhiều học sinh trong trường và thầy cô không biết đến, còn trong lớp đương nhiên là biết nhưng ít được bạn bè quan tâm. Thầy cô thường để ý những học sinh học giỏi hoặc là học rất kém, còn các cô nàng nữ sinh thường để mắt đến những học sinh nổi bậc như anh chàng đẹp trai Võ Trọng Nhân, hoặc anh chàng có cái dáng cao ráo phong độ như Trần Văn Bình, hoặc chịu chơi và hào hoa phong nhả như Vỹ Kiệt; phần lớn bạn bè trong lớp lại mến cách ăn nói khôi hài vui vẻ của Thanh Phong, Ngọc Long, hoặc nửa chính nửa tà của anh chàng Thông đang sống bên nước Úc.

Quế Minh không không có những mặt nổi bật trên, cũng không phải là học sinh phá quậy để thầy cô nhớ đến, Minh là một học sinh im lặng trong lớp, luôn tuân theo luật lệ trường lớp, không có thầy cô nào than phiền, không mất lòng một bạn nào, giờ học rất nghiêm chỉnh, không bỏ học, không đi trể về sớm.

Hai chúng tôi, tuy đi và về chung một con đường, nhưng ít khi trò chuyện, Minh sống nội tâm, bạn ấy có một thế giới riêng khó hiểu; tôi là ngưòi sôi nổi, thích hoạt động, tôi muốn kéo bạn ấy ra khổi ốc đảo huyền bí khép kín, nhưng không có cách nên đành im lặng đi bênh nhau. Rồi một hôm trên đường đi học về Minh nói với tôi:

– Tớ có việc nhờ cậu giúp đỡ .

Tôi mừng trong bụng, cái chàng ít nói khó hiểu nầy sao nay lại lên tiếng, anh ta chưa bao giờ nhờ mình một điều gì, nay lên tiếng nhờ giúp đở, đây là chuyện lạ, chắc cầu Thiềng Đức sắp sặp chăng.

– Minh cần mình giúp chuyện gì?

– Có một thí nghiệm, tớ làm đi làm lại không ra kết quả theo lý thuyết, tớ thấy cậu cũng giỏi môn vật lý, nắm vững bài được thầy Tám, thầy Thông và cả thầy Năng chú ý đến, nên tớ muốn tham khảo với cậu.

– Được! Minh muốn lúc nào?

Minh yên lặng đôi phút, dường như có sự tính toán gì đó, rồi nói:

– Sáng thứ bảy khoảng 8 giờ sáng tại nhà tớ.

– Được! Nhà bạn ở đâu?

– Trong một hẻm nhỏ ở bên phải đường vào Cầu Kè, cách dốc cầu mười mấy thước, cậu cứ đi vô, tớ sẽ đón cậu ở đầu hẻm.       

Minh nói thí nghiệm làm tôi ngạc nhiên và hiếu kỳ, không biết anh nói làm thí nghiệm là thí nghiệm gì, ngay cả trong trường không có phòng thí nghiệm, cũng không ai nhắc đến hai chữ thí nghiệm. Các bạn còn nhớ không, trong chương trình học từ lớp 6 đến lớp 12 đều có vật lý và hóa học; nhưng mấy ai trong chúng ta được thấy thí nghiệm, còn riêng bản thân chưa thấy cũng chưa làm. Nhắc đến thí nghiệm tôi bỗng nhớ thương đến thầy Đường Minh Phương và những thầy cô dạy môn hóa học, thầy cô phải dùng lời lẽ khô cả cổ họng để minh họa cho những phản ứng hóa học thay cho phòng thí nghiệm. Không thể nào quên được thầy Tám, thỉnh thoảng thầy làm những mô hình để minh họa cho bài giảng vật lý, không phải là thí nghiêm, chỉ mô hình thôi, thầy đã làm bạn tôi say mê yêu thích môn vật lý. Minh đề cặp đến thí nghiệm làm cho tôi háo hứng, và trông chờ để thấy bạn làm như thế nào.

Đúng hẹn Minh đã chờ tôi ở đầu hẻm ở phía bên đây Cầu Kè, đây là xóm nghèo phường Năm với những ngôi nhà lá lụp xụp, Minh đưa tôi vào nhà, trong nhà không có ai, chắc hôm đó anh đã biết mọi người đi vắng nên mới đưa tôi vào . Anh đã chuẩn bị mọi thứ cho cuộc thí nghiệm, một thao mủ đựng nước, một bịt muối, môt thanh đồng ( anot), thanh bằng than ( Catot) làm hai điện cực

 Trước khi vào thí nghiệm anh hỏi tôi lý thuyết điện phân dung dịch muối ăn, mục đích thí nghiệm nầy Minh muốn chế nước Javen để bán lấy tiền, hôm đó chúng tôi cũng lần lượt tiến hành; nhưng không làm được nước javen như mong đợi, tuy vậy cảm thấy rất là lý thú. Sau đó chúng tôi còn làm những thí nghiệm về điện, có những lần chúng tôi tiến hành trong điều kiện thiếu thốn và không an toàn, điện chạm xẹt, ánh sáng túng tóe khắp nơi, may là không cháy nhà chỉ đứt cầu chì.

Những thí nghiệm thời đó Minh và tôi làm, không ra kết quả mong đợi, qua những lần tranh luận trao đổi, chúng tôi trở thành đôi bạn thân lúc nào không hay và vô tình tôi đã phát hiện một con người rất thích hợp cho công việc thí nghiệm và nghiên cứu sau nầy.

                                                                                 ( Còn tiếp)

                                                       Võ Châu Phương