Tuần lễ cuối cùng tháng tám, gia đình chúng tôi đi nghĩ hè gần khu vực thác Niagara, thường dùng một phần thì giờ đến thành phố Toronto, Canada, cũng không xa nơi đang trú ngụ. Hầu như các gia đình người Việt ở Mỹ, vượt qua biên giới để đến xem những thác nổi tiếng nầy đều ghé thăm khu chợ Tàu và Việt ở Toronto để mua sắm và ăn uống, nhất là thưởng thức trái cây nhiệt đới tươi ngon, trong đó có một số mặt hàng quê nhà vẫn còn nằm trong danh sách cấm vào nước Mỹ.
      

          Sạp bán hàng của một người Việt, trên vĩa hè khu phố thương mại Việt Hoa ở Toronto

Cũng giống như, hoặc là hổng chừng nhỏ hơn những khu thương mại Việt Nam bao la sầm uất mà tôi có dịp đi qua ở các thành phố Boston, Falls Church, Philadelphia hay San Jose đông đúc cư dân gốc Việt. Khu thương mại nầy không thu hút tôi gì cho mấy. Nhưng hôm đó một ấn tượng mà tôi chưa từng bắt gặp trong những ngày tháng phiêu bạt xứ người. Hình ảnh một người đàn bà Việt trên 60 tuổi ngồi bán những chậu ớt chỉ thiên có nửa phần chín đỏ, bên cạnh có những bó rau kinh giới, lá hẹ và một vài bọc nylon dồn những dây lá khổ qua rối nùi mà tôi đoán là người ta mua về sắc uống. Tôi không lạ gì những sản phẩm đó, tôi cũng không quá chạnh lòng về nét đơn sơ sạp hàng khiêm nhượng của bà. Tôi chợt thấy một thoáng thôn dã quê tôi trên vĩa hè mênh mông phố xá xứ người. 
        
        Trước buổi dạo chợ đó, lúc chạy xe vòng vòng các đường nhỏ phía sau khu thương mại để tìm chổ đậu. Tình cờ thấy được một sân trước trồng rau mà tôi tin chủ nhà là người có máu Việt như tôi. Trên diện tích trên dưới 10 mét vuông, có nửa luống rau, nửa luống cà ớt xen nhau. Một luống cải xà lách Đà Lạt dưới chân dàn mướp đang trổ lác đác vài nụ hoa vàng. Hình như người ta chỉ chừa một lối nhỏ từ cổng rào dẫn vào cửa trước. 
        
        Chúng tôi về nhà trước ngày 4 tháng 9 cho con cháu kịp ngày tựu trường năm học mới. Dọn đồ từ xe vào nhà vừa xong là tôi chạy u ra vườn sau xem cây lá. Từ lúc ở Canada về, thấy người ta tranh thủ trồng trọt trên từng mét vuông hạn hẹp, tự nhiên tôi yêu và quý khu vườn nhà chúng tôi hơn một chút. Không chờ bà xã sai mượn, mấy hôm nay tôi tự biết cắt cỏ dọn vườn, sắp đặt lại những chậu cây tàn lá sum xuê, tránh giao tàn che phủ nhau mất nắng. Khu vườn trước đây rối tợ bòng bong, bổng nhiên sạch sẻ gọn gàng như đầu tóc chàng trai những ngày đầu đi lính. Trong không gian sáng sủa xanh tươi đó, tôi có thêm niềm phấn khởi, và muốn chia sẻ niềm vui đơn sơ cùng bè bạn.

        Vườn sau nhà chúng tôi có chỗ cho con cháu vui đùa, tập chúng thân thiện và yêu quý thiên nhiên. Cũng là chỗ chúng tôi nghĩ ngơi trong không gian mát mẻ yên vắng những buổi chiều hè. Là nơi chúng tôi đổ mồ hôi ra để mong chờ kết quả. Và là một chút hình ảnh quê mùa, nơi mà chúng tôi đã lớn lên cùng với gia đình và làng xóm.

                 bài và ảnh Nguyễn Thế Điển

                   Nhà cư dân  ở Toronto, trồng rau giống như dân Á châu.

                                                        Một phần cây vườn nhà người viết ở New Jersey.

                           Cây hồng dòn ( Nhật )

        Cây quýt hồng trồng trong chậu 19 năm, thân mẹ bị lạnh chết, gốc nhảy 3 tược con, mới có 7 trái chiếng năm nay. Kế bên là cây chùm ruột và ổi xá lị, cũng trồng trong chậu và đang có trái. Xa về phía giữa là 2 cây lựu Nga trồng trên đất.

 
                       Dây lá mỏ quạ. Lá và bông dùng um lươn, nấu canh thịt cá trê vàng, hấp cá hoặc làm rau nhúng lẫu, hết xẩy.

                 Lá cát lồi, to gần bằng bàn tay người lớn, dùng cuốn bánh xèo hoặc dùng như rau chấm cá thịt kho.

       Lá cách, dùng nguyên lá để cuốn bánh xèo, xắt nhỏ xào lăng thịt bò, thịt ếch. Để nguyên lá um lươn  với nước cốt dừa, múc ra dĩa nhớ rắc lên đậu phộng ran dòn đập dập