Nem Lai Vung – một góc miền Tây.

Ngày đăng: 30/10/2017 11:34:33 Sáng/ ý kiến phản hồi (5)

              “Lai Vung là xứ lạ lùng / Nem chua mà ngọt, thơm nồng mà say”
Lên xe về Sài Gòn hỏi con gái muốn mua gì, nàng dặn mua nem. Ủa. Nhà còn cả cây trong tủ lạnh mà…
– Không. Mę mua cho con nem miền Tây mà ngày xưa những chuyến mẹ đi về Rạch Giá con hay được ăn á! Hổng phải nem Huế bữa đám giỗ chỉ toàn có thịt…”
Ừ nhỉ! Nem miền Tây. Nem Lai Vung.
Lâu lắm rồi tôi không mua nem miền Tây… Ai cũng chê toàn bì! Ai cũng sợ…bì dỏm! Có dạo qua bắc Cần Thơ và Mỹ Thuận, chuyện mua bán dọc đuờng những năm 80s-90s qua phà, qua bến chụp giựt, nhiều khách đi đuờng mua xâu nem lớn về nhà mở ra toàn… lá ơi là lá… Ruột nem có chút ét! Lúc đó mới biết bị lừa!!!
Gần hai mươi  năm dạy ở Rạch Giá, nem là món quà quen thuộc không thể thiếu mỗi chuyến đi về của tôi…để biếu gia đình và bạn bè. Thuờng tôi chọn một hai chục nem cũ ăn liền, mấy chục nem mới để hai ba bữa sau mới vừa ăn không quá chua, không quá ngọt… Mỗi chiếc nem nho nhỏ có mấy lát tỏi trắng nồng, một lát ớt mỏng đỏ chót làm duyên, chỉ cần cắn một hai miếng gọn lỏn, chua chua ngọt ngọt…không quá lớn, cũng không phải cả đòn 250gr, nửa ký…ăn không hết cất hoài trong tủ lạnh! Các em và má tôi thỉch ăn chơi hoặc kèm với bảnh mì. Còn ba tôi, nem con gái dạy ở miền Tây mua về đủ là mồi nhắm rượu, để ông có một bữa vui khề khà với mấy “chiến hữu”- các bạn già hưu trí chí cốt của ông. Con rể thì đem về biếu nào khô mực, tôm khô, cá sặc rằn…nhưng, không có nem vẫn cứ như chưa đầy đủ…
Nem LaiVung chỉ cần lột lớp lá chuối ra, ghém lớp lá chùm ruột hay vông nem gói kèm là có ngay món để ba nhâm nhi với con rể. Các đặc sản kia còn thêm công đoạn nuớng và chế biến không tiện dụng bằng.
Tôi vẫn nhớ như in tiếng cười khà khà sảng khoái và câu nói của ba…
Ôi những ngày ấy…
Về SG mà không có xâu nem…cứ nghe thiếu thiếu…
Về Rạch Giá cũng vậy. Học trò lớp chủ nhiệm Tết nào cũng hẹn nhau đợi đón cô về SG trở xuống kéo cả lớp đến nhà thầy cô chúc Tết bằng một bữa họp mặt mồng 7 tết. Riết rồi thành lệ… Cô trò gọi là hạ nêu… Ngoài các món ăn nhậu do các nữ sinh đảm đang  trổ tài, chút qùa Sài Gòn luôn không thể thiếu những món “truyền thống” của bất cứ ai đi – về miền đất phuơng Nam: Kẹo dừa. Bánh phồng sữa. Mấy chục nem xinh xinh xanh muớt…đủ vui cho cả lớp hay những đồng nghiệp trong khu tập thể… Năm nào ăn Tết xong mồng 5 trở xuống, mẹ chồng cũng gói ghém bánh tét, bánh thuẫn, bánh da “handmade”. Thêm chục nem cho mỗi nhà, thế là…Tết.

Tra google, đây là đặc sản của huyện Lai Vung (Đồng Tháp), nằm trong top 50 đặc sản quà tặng Việt Nam lần thứ nhất năm 2013 do Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam công bố.
Theo người dân, nghề làm nem ở Lai Vung xuất hiện từ khoảng những năm 70 thế kỷ trước, từ một người phụ nữ có tên Tư Mặn ở xã Tân Khánh, huyện Lai Vung. Do khéo tay, bà thường làm nem để đãi mọi người, thấy nem ngon, dân làng tới học bà cách làm. Qua năm tháng, do được truyền lại cho nhiều người cùng làm nên món nem Lai Vung bắt đầu trở thành một trong những sản phẩm nem nổi tiếng của địa phương.
Cũng giống cách làm nem Quế Sơn ở miền Trung, nguyên liệu chính để làm nem Lai Vung là thịt nạc, tiêu, tỏi, đường, ớt. Khác là có thêm da heo và chuộng nạc dăm. Năm nào 27 tết, mạ tôi hồi còn sống vẫn nhắc chọn mua cho đuợc thịt nạc vai. Nem Lai Vung đuợc lọc bỏ gân, rửa sạch rồi ướp gia vị, sau đó đem thịt xay nhuyễn, ủ qua ngày rồi mới trộn lại với bì đã luộc chín. Nem Quế Sơn “gia truyền” nhà mình thì xắt lát, không xay, rắc ít muối hột rang nổ lóc bóc, nhắc xuống giã mịn, củ giềng giã dập trộn đều, lót lá ổi rồi cũng gói vuông vức bằng lá chuối cột lạt. Nem miền Tây thường cột dây chuối hay…nilon .

Để nem ngon và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, người làm phải chọn thịt heo tươi, thớ thịt dẻo. Bì heo sau làm sạch được xắt nhỏ rồi trộn đều với thịt heo xay. Người làm đưa hỗn hợp này vào máy để chiết ra theo khối lượng 25-30 gram hoặc 200-300 gram tùy theo yêu cầu khách hàng. Tiếp đó, thêm ớt xanh, tỏi vào phần thịt xay và bì đã phối trộn rồi gói lại.

Ôi! Món quà nhỏ bình dị miền Tây, con gái nhắc làm chợt thấy thương quá đỗi. Bây giờ đâu còn ngăn sông cấm chợ như cái thời bao cấp và Sài Gòn thì thứ gì cũng có bất kể vùng miền nào từ Nam chí Bắc… Nhưng con muốn một chục nem Lai Vung miền Tây… Một chục thôi mẹ…
Cồn cào thương làm sao…
Một chục nem. Ừ. Chỉ là cái cớ để lòng mình neo đậu phải không con…
Phải chăng con đang nhớ tuổi nhỏ mười năm miền Tây lũm chũm theo mẹ ba chơi ngoài hành lang lớp học truờng Cấp 3 Rạch Sỏi những giờ ba mẹ lên lớp…
Ôi một món quà quê chỉ còn trong ký ức hai mươi năm phố phường lâu nay con quên mất…có ngờ đâu thức dậy cả một miền vương vấn…

Miền Tây. Miền Tây.
Tưởng rằng đã quên…

Đâu chỉ là một góc trong mẹ hay ba… Bữa nay mẹ mới nhận ra, nó còn luôn đâu đó trong con… Bất chợt, dào dạt quay về…
Cũng như Nem Lai Vung đâu chỉ của riêng Đồng Tháp, nó đã là một góc miền Tây…

Đường về…
Hoàng Kim Oanh

29.10.17

 

Có 5 bình luận về Nem Lai Vung – một góc miền Tây.

  1. Nguyễn Thị Hạnh nói:

    Cô Tư Mặn là cô ruột của Nguyễn Thị Hạnh.

    • Luong Minh nói:

      Gặp người thân trong trang nhà, Nguyễn Thị Hạnh có cảm tưởng gì ? Có thể viết một bài ngắn về Cô Tư Mặn được không?

      • Nguyễn Thị Hạnh nói:

        Đã phác thảo ” Cô tôi – ông Tổ nghề nem Lai Vung ” từ rất lâu, chưa vừa ý, nên còn bản thảo. ( đang bận đi Hà Giang, mà tối về khách sạn vẫn đọc trang nhà )

  2. Trầm Hương Ptt. nói:

    Ai cũng có những kỷ niệm chìm sâu trong ký ức, chợt khi một câu nói , một hình ảnh, một bài văn…mang về cả một trời thương với nhớ. Cám ơn Hoàng Kim Oanh cho tôi đọc được một bài viết hay. và từ đó, gợi cho tôi thuở dạy TPH , khi về Sàigon cũng mang theo ổi xá lị, và nem  để làm quà !!!

  3. Hoành Châu nói:

    Bài viết hay , ai mua và dùng  nem  Lai vung đúng chỗ này là không chỗ nào chê , mở chiếc nem ra , màu hồng thơm ngào ngạt với  một chút hương chua nhẹ,,  ửng lên lát màu trắng của tỏi và một lát ớt đỏ thật vừa vị làm sao ! Đúng  nem Lai Vung  là  đặc sản không chỉ riêng Đồng Tháp  mà  là đặc sản  cả một góc miền Tây ! Cảm ơn Hoàng Kim Oanh nhé  !                    Hoành Châu (Gia đình C  )

Trả lời Hoành Châu Hủy

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Các bài viết mới khác