Là một cán bộ văn hóa phường, không giàu có vậy mà Hồ Đại Phước đã đi từ bắc chí nam chụp được 1.964 chợ thuộc 63 tỉnh thành và được Trung tâm kỷ lục Việt Nam xác nhận là kỷ lục gia  vào năm 2005. ông không có học khoa văn thư lưu trữ nhưng việc lưu trữ ảnh và chơi ảnh của ông rất là khoa học.

Nghe nói ông chuyên sưu tầm về ảnh chợ, khiến tôi hiếu kỳ muốn tìm người có sở thích giống mình. Vừa bước chân vô nhà ông, hai bên tự giới thiệu nhau xong, ông bảo tôi ngồi ngay ngắn để ông chụp chung bức ảnh làm kỷ niệm. Ông có chân máy nho nhỏ, đặt máy ảnh vào vị trí thích hợp, ngắm qua ống kính, bấm một cái rồi chạy lại ngồi bên, thế là xong một kiểu. Ông nói, bất kỳ nhà báo nào tới , ông cũng làm như vậy, ngày hôm sau rữa ảnh ra bỏ vào hộp giấy để khi nào nhà báo quá bộ đến thăm trở lại, ông có bức ảnh chụp chung đó làm quà tặng. Không phải chỉ có phóng viên thôi, bạn bè ông, những người bà con ở quê đến nhà ông cũng làm như vậy. Thế nên, trong tủ ông có đến 4 hộp giấy: hộp nhà báo, hộp bạn bè, hộp dành bà con, hộp kỷ lục gia đồng nghiệp. Mỗi ảnh rữa xong, ông bỏ trong một bao ảnh có khoét lỗ tròn để lộ gương mặt người được tặng. Vì thế , việc tìm ảnh để tặng còn nhanh hơn ở tiệm hình giao hàng cho khách.

Người của chợ

Cả nước có 63 tỉnh thành, ông có hơn chục cuốn album lớn, mỗi cuốn chứa từ 6 đến 7 tỉnh. Mỗi tỉnh có khoảng vài chục chợ mà ông đã đi qua. Nhiều nhất là thành phố Hồ chí Minh với 201 chợ, kế đó là An Giang với 90 chợ. Tỉnh mà ông đến ít nhất là Lai Châu và Yên Bái, mỗi tỉnh ông chụp được 4 chợ. Chợ nào ông cũng chụp toàn cảnh, rồi chụp ông đứng trước chợ để minh chứng là tác giả có đến tận nơi. Nhiều chợ không có bảng hiệu, ông phải chụp thêm một bảng hiệu cửa hàng ở mặt tiền chợ có ghi địa chỉ chợ, số điện thoại về lưu bên cạnh tấm hình chợ, coi như đây là một chứng cớ bằng hình ảnh để định danh chợ. Hình chụp chợ, phía sau lưng có ghi ngày chụp, nơi chụp, tên chợ hoặc tên người, lưu ảnh số, trang mấy trong quyển album số mấy. Ngoài ra, hình này còn nằm trong cuộn phim số 156 hoặc CD số  24, để sau có tìm để rọi thì đở mất công. Với số lượng ảnh nhiều như thế, ông phải có tủ chứa ảnh, tủ chứa phim và chứa cả những quyển ghi chép thuyết minh cho số ảnh trong tủ.

Với người nổi tiếng

Nếu như các bạn trẻ có những thần tượng, mỗi khi gặp người mình hâm mộ thường xin chữ ký, nhưng bạ đâu xin đó, chẳng có chỗ trang trọng để lưu giữ. Đôi lúc có chữ ký trên áo trắng, trong quyển vở và vài tháng sau không biết “vật lưu niệm”đó trôi dạt về đâu(?) Còn với Hồ Đại Phước, ông có may mắn hơn là những nghệ sĩ tài danh như Phùng Há, Kim Cương, GS Trần văn Khê, soạn giả Viễn Châu, Hồ Kiểng đều là kỷ lục gia mà ông gặp được ở những lần đại hội. Khi đó, ông tranh thủ chụp hình chung với người nổi tiếng hay chụp ảnh chân dung của họ. Những ảnh này được ông phóng ra to 20 cm x 30 cm, với hai bản, một bản để lưu trữ, một bản tặng cho “chính chủ”. Trong trường hợp này, ông đều xin thủ bút và chữ ký của “chủ” trên bản lưu trữ của ông. Kỷ hơn nữa ông còn kẹp tấm danh thiếp của người nổi tiếng vào tấm ảnh, để khi cần quan hệ thì có đầy đủ hình ảnh, số điện thọai và địa chỉ nhà. Với những bậc nghệ nhân này, ông dành hẳn  bảy quyển album riêng, bỏ trong một bao nỉ và xem như vật gia bảo.

Nhật ký bằng hình

Thời gian gần đây, trí nhớ ông không được tốt nên muốn ghi lại nhật ký. Biết khả năng viết lách của mình kém, ông có sáng kiến ghi nhật ký bằng hình. Cụ thể như sáng ngày 20/12/2013 đi uống cà phê với ông bạn già ở quê. Ông có ảnh hai người ngồi nhâm nhi cà phê nơi quán cóc. Buổi trưa đi mua tủ hồ sơ, có ảnh tại cửa hàng trang trí nội thất, nhân viên giao tủ đến nhà, ông chụp ảnh những người lao động này. Tấm danh thiếp và cả hóa đơn mua tủ cũng được kèm theo vào hồ sơ đưa vào nhật ký. Buổi chiều, đi ăn cưới ở nhà hàng Phú Thọ, có vài ảnh cô dâu chú rể tại cổng nhà hàng. Khi đưa ảnh vào nhật ký, có thêm thiệp cưới kèm theo. Việc làm này có nhiều người chê, nhưng hề hấn gì, thú chơi của ông mà. Năm mười năm sau, cần so sánh giá tủ hôm nay với ngày xưa, tìm ông hỏi là chính xác. Công việc này thiết nghĩ không có lợi cho ông, thế nên có người cho là lẩm cẩm, nhưng với những nhà nghiên cứu kinh tế, nhà báo thì quả là kho tàng vô giá để khai thác.

Lương Minh

Bài đăng ở Xuân Thị trường 2014

H1

H2

H3

H4