Ngôi chùa cổ miền Trung nước Việt, ngoài cây đa, cội đề, còn có vô số cây kiểng tô đẹp vườn chùa, trong đó cội tùng, không chỉ là cây kiểng, còn là biểu tượng uy nghi khi mà cây Bồ Đề có một gốc rễ thám sâu bảo vệ lòng đất của chùa, tất cả đều tỏa bóng hợp đoàn làm nên bóng hình đặc thù của đạo Phật và hồn quê.

Miền Trung là vùng đất chịu nhiều áp lực thiên tai, do vậy, kinh tế cũng trở nên khó khăn hơn miền Nam quá nhiều thuận lợi. Địa linh sanh nhân kiệt, từ chốn khổ đau trăm bề, trui rèn người dân sức chịu đựng và có tinh thần hướng thượng. Ai không đành rời quê để bám trụ mưu sinh trên ruộng đồng khô khốc vào mùa nắng, lầy lội ướt sũng lúc mưa sa; quanh năm vẫn tời lá chống lại mưa phùn lom khom vùng chợ quê truyền thống. Tuổi trẻ, cầu tiến, tha phương lập nghiệp, cũng không thiếu người thành đạt nơi đất khách là những danh nhân, thi sĩ, tôn giáo tài hoa. Huế là vùng đất lạ, bao kẻ ra đi luôn nhớ quê nhưng ít ai muốn về để nhìn lại nét lủng lờ của sông Hương, tầm cao khiêm tốn của núi Ngự; vẫn thủy chung nhưng không cùng với nghiệp dĩ.

Những cơn bảo hung tợn tàn phá quê hương hay làn gió phớt nhẹ đong đưa cây lá, hồn quê và chùa quê vẫn trầm mặc vô tư nuôi lớn cội tùng vốn yếu đuối hơn gốc Bồ Đề; Bảo táp qua đi, mưa phùn lê thê suốt ba tháng chấm dứt, nắng cháy da đón gió hạ Lào tràn san, cây vẫn xanh, hoa vẫn tươi quê làng vẫn trầm mặc muôn thưở.

Rồi một ngày, cội tùng già cỗi, trong đêm giá lạnh Xuân về, thầm lặng xuôi thân trên đất mẹ. Một thời vang bóng tùng lâm, cội tùng đã đi vào biên niên sử Phật giáo, một cội tùng, trên đất mẹ như vừa lạ vừa quen, tưởng chừng bao lần gục ngã, thế nhưng, kiên cường, bất khuất, với tinh thần vô úy và thầm lặng, cội tùng đã góp phần to lớn cho “mái chùa che chở hồn dân tộc”, đã vĩnh viễn khuất bóng. Trên mãnh đất này, sẽ còn những  chồi non đang vươn, tiếp nối khung trời mỗi khi Phật giáo đón thái dương hay lặng chìm trong cõi hoàng hôn của kiếp sống.

Được tin, trên quê hương đó, một nhân cách lẫy lừng quốc tế, làm rạng danh Việt Nam và Phật giáo Việt Nam, một Thiền sư nhập thế vừa ra đi lúc khuya ngày 22/01/2022 Thiền sư Thích Nhất Hạnh

22/01/2022

MINH MẪN