PHƯƠNG-THÀNH* NỖI NHỚ
Đây là những dòng hồi ức của anh NHA, một thầy giáo về dạy ở Hà Tiên hồi năm 1965. Bài viết tả chi tiết về cảnh vật, con người thời ấy. Hình ảnh được lưu trữ kỹ, cho thấy tác giả là người biết trân quý những kỷ niệm, có lợi cho lớp trẻ sau này muốn tìm hiểu thêm về Hà Tiên (SOS)
Trường Trung Học quận chỉ có 4 phòng học (năm 1968)
-Con có gia-đình chưa?
-Dạ thưa thầy chưa ạ.
-Vậy thì chọn nhiệm-sở nào cũng được mà, chọn…xa xa cho phỉ chí trai đi con.
Đó là những lời trao đổi giữa thầy Viện-Trưởng Viện Đại-Học Sài- Gòn, Giáo-sư Trần Quang Đệ, với tôi khi thầy chủ-trì buổi chọn nhiệm-sở của nhóm “thầy giáo mới ra trường năm 1965”. Lúc thấy tôi chần chừ mãi trước bảng ghi nhiệm-sở mà không chọn …
Bởi thứ hạng thấp nên tới phiên tôi còn những nơi gần cũng như xa nhưng đường đi rất khó-khăn, nguy-hiểm vì dạo đó chiến-sự cũng đã khá sôi động. Lời khích tướng của thầy Viện trưởng làm tôi nổi máu giang-hồ, liền viết ngay tên một trường ở miền biên giới Việt Campuchia lên giấy chọn nhiệm sở.
Tới ngày khăn gói lên đường đến một nơi nghe tiếng nhưng chưa một lần thăm viếng, háo hức vào đời lẫn với sự lo lắng bước đường xa xôi lạ lẫm hiểm nguy pha trộn thành một cảm xúc là lạ hấp dẩn.
Đoạn đường xe Cần Thơ – Rạch Giá lần đầu đi qua, dù bên đường cũng chỉ là những cánh đồng lúa bạt ngàn, những chợ làng nho nhỏ, những nhà lá nghèo nàn hoặc mái ngói nhưng đơn-sơ mộc mạc, những đoạn sông rạch với lục bình trôi ghe xuồng xuôi ngược mà tôi vẫn thấy như mình du-lịch ở một vùng đất mới.
Phải qua đêm ở phố thị Rạch-Giá hôm sau mới tiếp tục được cuộc hành-trình. Ngủ khách-sạn, ăn cơm tiệm, hỏi thăm đường đi nước bước cho ngày hôm sau.
Khách-sạn, cơm tiệm một mình….tự-nhiên mình cảm thấy mình đã là người lớn; tôi còn tưởng tượng mai mốt đây sẽ đứng trên bục gổ trước mặt một đám học trò và bọn chúng cúm núm một thưa thầy, hai cũng thưa thầy nữa kìa…
Sáng tinh sương tôi đã đến bến tàu Rạch-Giá/ Kiên-Lương với mớ hành-trang chỉ là sách vở, đôi bộ quần áo, gói xôi vị cho điểm tâm, hai ổ bánh mì thịt cho buổi trưa và chiều cùng hai, ba tờ nhật báo, tuần báo. Vì đoạn đường này chừng hơn sáu mươi cây số mà tàu đò đưa khách, thường ghé rước hoặc thả khách nên chạy đã chậm còn chậm thêm. Do đó, khách đi đường xa thường mướn cái võng nằm nghỉ thì được thoải mái hơn. Tôi chọn một cái võng giữa tàu để tránh bớt khách lên xuống. Lần đầu tiên đi tàu kiểu này nên cũng thú-vị; treo mình “ tòn ten” ngắm cảnh lạ đường xa, nghiền ngẫm mấy tờ báo, rồi chìm vào giấc ngủ …chập chờn.
Thuở ấy, tuyến đường bộ Rạch-Giá / Hà-Tiên dài khoảng chín mươi chín cây số, nếu tôi không lầm, gập ghềnh lổ hang, sỏi đá …với những cây cầu cũ kỹ. Bên cạnh đó vì chiến-tranh nên đi đường bộ không an-toàn. Xe hơi chỉ chạy một đoạn ngắn từ Rạch-Giá chứ không chạy suốt đến Kiên-Lương, Hà-Tiên. Vì lẽ đó phương-tiện giao-thông chính là đường sông. Những khách buôn bán, nông-dân, phụ-nữ hoặc trẻ con, người già thường đi suốt tuyến đường tàu nhưng những thanh-niên, hoặc ai có làm việc cho chánh quyền đương thời thì chỉ đi đoạn đường Rạch-Giá/ Kiên-Lương (hoặc ngược lại), còn đoạn Kiên-Lương / Hà-Tiên thì lên đường bộ đi bằng xe Lam, nhanh và an-toàn hơn.
Ngủ rồi thức. Ăn, đọc báo rồi ngủ. Cuối cùng tàu cũng đến trạm Kiên-Lương, nơi có nhà máy xi-măng tân tiến của Việt-Nam, khai-thác núi đá vôi vùng này, cung-cấp xi-măng cho cả nước và hình như có xuất khẩu nữa. Quận Kiên-Lương còn non trẻ với nhà máy xi-măng đang phát-triển nên nhà cửa, quán xá khá khang-trang so với những quận nghèo khác lúc bấy giờ. Nhìn những ngọn núi đá vôi (không cao to), cùng khu nhà máy xi-măng độ sộ với những ống khói nhả khói mịt mù (ngày đêm), một niềm vui bất chợt đến vì sự phát triển công-nghiệp của nước nhà. Ước mong chiến-tranh đừng lan đến nơi này…
Xe Lam lên đèo xuống dốc trên con đường đất đỏ dài cở ba mươi cây số, làm tung lên những làn bụi đỏ phía sau, xe chạy dọc theo mé biển đưa tôi đến quận Hà-Tiên tịch-mịch, cổ-kính. Bên trái là biển thuộc vịnh Thái-Lan lần đầu nhìn tận mắt, bên mặt là rừng thưa lai rai mái nhà lá đơn-sơ, thỉnh thoảng gặp vài người dân quê mộc mạc đi chân đất bên đường, vùng đất mới với cảnh, người mới làm nao nao lòng khiến tình thương quê-hương trong tôi dạt dào hơn. Bãi biển Thuận-Yên sóng vỗ nhè nhẹ nằm bên trái con đường với hàng dừa xanh tươi bên mặt dưới chân núi Tô-Châu đã tới có nghĩa là đôi phút nữa Hà-Tiên sẽ hiện ra trước mặt tôi.
Chiều đã xuống, từ bến đò Tô-Châu tò mò háo hức ngắm nhìn Hà-Tiên nằm im lìm bên kia sông, đoạn sông ngắn nối vịnh Thái-Lan và hồ Đông-Hồ, tôi đang hít thở cái không-khí lạ như có pha mùi muối và cá của biển. Tôi đang cảm nhận mùi đất quê-hương nồng-nàn, mùi lá rừng, khai-phá bởi ngài Mạc Cửu; vùng đất mới mà tôi sẽ lăn lốc sống vài năm từ khi mới ra trường. Không gian này, thời gian ấy đã hằn dấu sâu sắc trong đời tôi và tôi đã mang chúng theo mãi bên mình từ dạo ấy đến nay.
PHƯƠNG-THÀNH NỖI NHỚ
Phương-Thành ơi! chợt nhớ em da diết
Mấy mươi năm rồi cách biệt xa xôi
Bao kỷ-niệm thân-thương còn lưu giử
Tên ngọt ngào anh từng nhẩm không thôi.
Đò máy, nằm võng tìm em một thuở
Qua dốc đồi xe “lam” đến Thuận-Yên
Hàng dừa xanh lá rạt rào gió biển
Đưa chân anh ngơ ngẩn đến Hà-Tiên.
Bến Tô-Châu một chiều vàng nắng nhạt
Gió Đông Hồ vờn nước mặn Thái-Bình
Cửa sông nối hồ thơ và biển cả
Dừng chân anh chờ cô lái đò xinh.
Chạm thân em – dạt dào bao cảm xúc-
Thị-trấn đơn côi trấn ải biên-cương
Anh chọn cho lần đầu tiên dấn bước
Vào đời, như tàu thám-hiểm đại-dương.
Sạp báo Minh Xuân, Đại-Nam khách-sạn
Không ngỡ ngàng mà lại rất thân tình
Hiếu khách những chị/ anh/ em biên-giới
Xao động lòng, tim mở đón tình xinh.
Ngôi trường nhỏ nhắn, bạn bè mới gặp
Như là nhà, êm ái những vòng tay
Mai sẽ gặp những học-sinh mộc mạc
Nở nụ cười rạng rỡ đón ngày mai.
Đường Bạch-Đằng nơi đầu tiên ở trọ
Nơi thứ hai , ngỏ Nhật-Tảo thân thương
Ơn nghĩa ấy ghi sâu trong tâm-tưởng
Thời-gian qua nhưng tình vẫn còn vương.
Sau lớp học: Bải Nò , lăng Mạc Cửu
Lang-thang viếng thăm thập cảnh Hà-Tiên
Thương ánh điện (tợ đèn dầu) leo lét
Nước ao sen vẫn ngọt lịm lương duyên.
Đâu sá gì với đôi điều trắc-trở
Như vị cay, gia-vị bửa tiệc ngon
Kỷ-niệm đắng cho cuộc sống thêm dòn
Vẫn trân-trọng xấu/ xinh ngày tháng ấy.
Tình-yêu Phương-Thành làm sao nói hết
Thôi thì giử-gìn trong những hóc tim
Đôi lúc nhớ nhung đem ra ngắm nghía
Để đời anh không tẻ nhạt im lìm.
NHA
September 7, 2013
*Tên cũ của Hà Tiên
Gần đây (18/7/2013) bất chợt tôi cồn cào nhớ về Hà-Tiên, bài thơ Phương-Thành Nỗi Nhớ thành hình, và xin chia sẻ với bè bạn hôm nay.
Xin kèm thêm vài ảnh xa xưa của Hà Tiên.
H1 lăng Mạc Cửu (ảnh chụp 1974)
h2 Mũi Nai (bưu ảnh bán trước 1965)
h3 Thạch Động (bưu ảnh)
h4 Thạch động nhìn từ xa (ảnh tác giả chụp 1966)
h5 Tác giả đứng bên hông Thạch Động (1974)
h6 đường vào Thạch Động
h7 Dừa 3 ngọn (1965) nay đã chết
h8 Nhà trọ giáo viên đường Nhật Tảo
Học trò đến thăm thầy (trong hình có 2 thầy)
cầu nổi vào thị trấn Hà Tiên (2003)
Mỗi nngười Chúng ta ai cũng có kí ức đẹp của những chặng đường đã đi qua để mà ôm ấp ,thêm mớ hành trang cho cuộc đời. Đoạn vào đời của Anh nha cũng khá suông sẻ và nên thơ nữa, anh nha nhỉ!
Vâng! Ai cũng có kỷ niệm đẹp để mà nâng niu…
Cám ơn nhận xét của Bạch Lộ….và khi đã vào đời thì những đa đoan của cuộc sống tiếp theo.
Sư huynh thân mến, trãi qua nhiều biến cố trong cuộc đời mà anh còn giử lại được mấy tấm ảnh quí giá nầy, thật hay qua’!
Công nhận hồi xưa anh trẻ thiệt đó -Khen thật tình!
Có khoảng 60 ảnh liên quan với Hà Tiên anh còn giử được đấy PN ơi.
Lúc 1965 thì chắc chắn là anh còn trẻ mà
Cám ơn lời khen của PN.
Khoảng năm 79 – 80 đi Hà Tiên cũng đi đò đến Kiên Lương và từ Kiên Lương đi xe lam đến Hà Tiên, trên đường xe lam đến Hà Tiên tôi nhớ có những địa danh như Ba Hòn, Hòn Heo . .
Ba Hòn, Hòn Heo cũng là địa danh nổi tiếng của Hà Tiên đáng được viếng khi có dịp đó HHg.
Cám ơn HHg.
Anh NHA có biết Hà Tiên bây giờ mở mang rất lớn, nhiều thay đổi so với ngày xưa .Hà Tiên bây giờ là đặc khu kinh tế có cửa cẩu Xà Xía giáp với Campu chia hàng hóa giao thương rất nhiều , cầu Tô Châu xây lớn thay thế cầu nổi , là vùng du lịch trọng điễm liên kết với An giang-Phú Quốc . Mời anh trở lại thăm HÀ TIÊN THẬP CẢNH .
Anh biết HT bây giờ đã thay đổi rất nhiều; sự êm ả, tỉnh mịch ngày xưa đã không còn nữa. Nếu anh có trở lại viếng thăm chắc chắn sẽ hụt hẫng. Tuy nhiên anh cố gắng có một lần về thăm.
Cám ơn Trần Bình.
Anh Nha kính mến!
Em nghe nói nhiều về Hà Tiên, cảnh đẹp thiên nhiên của quê hương . Thế mà em chưa hề đặt chân đến, nay đọc của anh và những hình anh chụp em càng muốn đến .
Bài thơ rất là hửu tình .
Những gì anh viết là thuộc về “đồ cổ” rồi nên em sẽ không tìm thấy được vì bây giờ HT đã thay áo mới.
Cám ơn VCP đã bỏ thì giờ đọc bài viết và có lời khen bài thơ.
Anh còn vài bài thơ về HT nữa và em có muốn anh kể them chuyện HT?
Anh gửi đăng nhũng bài thơ HT cho em và các bạn yêu thơ được thưởng thức . Cám anh
Năm 1980 , NT đi dạy ở Trung Học Nguyễn Trung Trực , Rạch giá . Trong trường có cô giáo nhà ở Hà Tiên . Cuối tuần NT theo bạn đi bằng đò qua Hà Tiên chơi , sẳn tiện đi buôn lậu vải nè , bột ngọt nè….xà bông … kem….NT rung muốn chết !, đi được chừng 2 chuyến thôi… NT sợ quá hỏng dám đi nữa . NT bị má chồng nói là đồ chết nhát….NT nói thôi đành chịu má à ! vì mỗi lần ngừng trạm , công an xem mặt , trái tim muốn rớt ra ngoài ! hi hi… Thật là tiếc, những ngày tháng , năm sống nơi xứ biển bùn, cảnh đẹp … mà NT không có tấm hình nào kỷ niệm cả , phải công nhận , anh NHA có được những tấm hình quí giá để nhớ đời ! lâu lâu nhìn lại thấy vui và nhớ !?? NTSNOW.
OH! Oh! tấm hình số 4 anh NHA chụp chung với 1 anh nữa , cái anh ngồi cạnh anh NHA trên đá hay trên cây đó , NT thấy dáng người và gương mặt có nét rất quen , có phải anh này dạy môn Lý , và tên là Ngô Đại Hải hong….chiếc xe lambetta trông cũng quen quen !, nếu không phải , chắc là người giống người thôi !
Không ngờ NT một thời dạy ở trường Nguyễn Trung Trực. Những năm tôi dạy ở Hà Tiên có quen một số anh chị dạy ở đó.
Anh bạn chung ảnh là giáo viên trường Tiểu Học Hà Tiên tên Châu, nay anh đã mất rồi; tôi cũng có thật nhiều kỷ niệm về anh. Chiếc mini lambretta là của người bạn tên Huỳnh Văn Hoà, đồng nghiệp, chung nhà trọ với tôi, nay anh đang ở Cần Thơ thường rủ tôi về chơi và cùng thăm lại Hà Tiên một chuyến.
Có thể sẽ viết một bài vè những người bạn xưa ở thuờ ấy với hình ảnh còn giữ, nếu có thì giờ.
Cám ơn phản hồi của NTSnow.
Em là Phúc sinh năm 1991 nếu có thể xin ghé thăm https://www.facebook.com/groups/131029600437833/ quê hương hà tiên
Kính thưa Thầy Nguyễn Hồng Ẩn, em có viết vài dòng gửi cho thầy ở trang nhà. Em là học trò cũ của Thầy ở Trường Trung Học Công Lập Hà Tiên vào những năm 60-70,…
Tôi rời trường Trung Học Hà Tiên cuối niên khoá 1969-1970 và thăm Hà Tiên vào năm 1974 cho đến nay chưa có dịp trở lại. Cám ơn Phúc cho tôi nhiều thông tin mới về Hà Tiên.
Rất vui mừng được “gặp” lại em. Sẽ viết thư cho Mãnh.
Thăm và chúc lành cho em và gia đình.
Cám ơn trang nhà đã giúp thầy trò chúng tôi liên lạc được nhau.