Đất nước ta vào thời kỳ vua Lê Nhân Tôn, rất hưng thịnh, người dân có đời sống tốt đẹp từ vật chất lẫn đến tinh thần vì nhà vua luôn theo sát dân tình nên đưa ra đường lối thích hợp để giúp dân. 

 Vua có những quan đại thần tin cẩn đi sâu vào quần chúng để hiểu rõ dân tình. Một hôm vua cử một quan đại diện thay vua đi tìm người hiền, người có tài ra giúp nước. Đây là chuyện đại sự quan trọng, nên vua cũng cử một quan giỏi về văn làm tham vấn gọi là quân sư, một quan võ để chỉ huy quân sỉ bảo vệ quan, và nếu cần sẽ tuyển chọn người biết võ ..

        Một hôm quan đại diện đến một làng nông thôn nằm vùng hẻo lánh.

 Quan đến đây, dân làng khen ngợi một phụ nữ, bà ta có cách sử khéo léo, có tấm lòng lương thiện giúp đõ cho nhười nghéo khó. Quan đi qua nhiều nơi, đến đâu người ta cũng nói về đàn ông, đâu có nơi nào khen ngợi phụ nữ, mà dù phụ nữ có tài có đức đi nữa cũng đâu có mời ra làm quan được, nên quan nói :

  – Làng nầy  không có nhân tài, thôi ta qua làng khác .

 Quân sư là người để ý đến phái đẹp, lo cho phụ nữ. Nghe nói nữ hào kiệt mặt mày sáng rỡ, muốn xem mặt bà nầy dung nhan thế nào mà mọi người ca ngợi.

       Biết  quan trên định bỏ đi, quân sư vội vả  lên tiếng:

 – Bẩm quan! Ta nên đi tìm hiểu người đàn bà nầy.

 – Mất thời gian, cũng chẳng có lợi lộc gì !

 – Quan không thắc mắc sao!

 – Thắc mắc cái gì?

  – Làng nầy có bao nhiêu gả đàn ông, mà phải chịu bị mụ đè , bà ta chắc con người không tầm thường, ta phải gặp mặt, xem tiếng đồn đó có đúng không.

– Phải! phải! Quân sư nói phải !

    Thế là ông theo hướng dẫn của dân làng tìm đến nhà  của người đàn bà đó.

    Dân nữ nghe quân quan kéo đến nhà, liền ăn mặc chỉnh tề ra tiếp đón theo lễ nghĩa phép tắc. Thấy một người phụ nữ nơi thôn dã lại biết lễ nghi, quan quân phải phục. Quân sư  thay quan đáp lời chào hỏi, rồi nói ý của mình :

 _ Quan lớn của tôi đi tham quan làng nầy, đi ngang qua đây trời trưa nóng nực định ghé nhà thiếm xin bát nước lạnh giải khát.

        Người đàn bà niềm nở, ân cần mời vào nhà rồi thưa:

 – Thưa quan lớn! Quan quân đến nhà dân phụ là niềm danh dự cho gia đình.

  Chồng của tiện dân đang làm ruộng ở đồng sâu. Tiện dân thay mặt chồng mời quý quan  ở lại dùng một bữa cơm đạm bạc.

      Đang lúc trưa đói bụng, nghe nói ăn cơm quan quân đều thấy bụng cồn cào, vả lại đây vùng nông thôn nào có quán xá. Quan đưa mắt nhìn các mặt quân lính thì đã hiểu ý chúng muốn gì, nên ưng thuận.

    Để bao tử khỏi kêu la, quan cho quân sỉ tiếp một tay với dân phụ. Bà ta là người nấu ăn giỏi, trong làng có tiệc tùng là nhờ một tay bà, bà biết nấu nướng biết sắp xếp người. Nay có nhiều quân lính côi như quá đầy đủ nhân sự, người biết võ bà nhờ chặt xương, người giỏi văn bà cho nung lửa, chẳng mấy chốc có một bữa cơm ngon lành. 

         Từ biệt đi một đoạn, quan và quân sư còn bàn tán và khen ngợi người phụ nữ đó. Quan đại diện quá nể nang người phụ nữ này nên nói với quân sư:

 – Ngài là người nhiều mưu trí, hãy giúp ta nghĩ cách nào để mời bà ta ra làm quan cho hợp pháp.

      Quân sư  vịn trán nhăn mặt suy nghỉ thì nghe tiếng một tên quân la:

     – Quan ơi! Không xong rồi! khong xông rồi!

 Quan quay lại phía tiếng la, thấy một tên quân vừa chạy, vừa thở, vừa la như vậy. Quan tức giận cho tên quân vô phép tắc không bằng một phần của bà nông dân, nên quat:

– Có chuyện gì?

      Tên quân sĩ kể lại, anh ta quên đồ nên trở lại nhà bà đó chứng kiến cảnh chồng bà la hét, đập chén đỉa bể vở ngổn ngang.

   

 

 Quan cấp tóc cho quân sỉ quay trở lại để tìm hiểu duyên cớ, nguyên nhân xem có liên quan việc đãi dằng hây không.

         Nói về ông chồng, trước đây mấy lần đề nghị vợ làm gà ăn, vợ bảo để dành đám giỗ cha. Nay đi ruộng về, bụng thì đói chưa có cơm ăn, hỏi ra mới biết vợ mình làm mấy con gà đãi quan quân, đang hạ đường huyết* nổi chí xung thiên cho vợ một bạt tay, la hét đập bàn, đập chén bát. Người vợ cũng cảm thấy có lỗi với chồng, nên im lặng ở trong bếp lo nấu đồ ăn cho mau lẹ. Đang lúc nấu ăn thì nghe tiếng hò la của quan binh, bà ra phía trước xem côi có chuyện gì. Bà quá kinh ngạc và thất kinh khi thấy chồng bà bị binh sỉ bắt trối. Bà không sợ gì binh lính, đến bên quan, thí lễ rồi hỏi:

  – Thưa quan, chồng của dân nội tội gì, sao bị bắt?

  Quan nhìn mặt người đàn bà còn in rõ năm ngón tay, nên nói:

– Có phải nàng đãi bọn ta một bữa cơm, mà chồng nàng đánh nàng, còn đập phà phá cửa.  

   Người chồng quá sợ, nét mặt xanh như tàu lá chuối non, nhân chứng vật chứng hiện ra trước mặt còn y nguyên làm sao chối cải, chỉ có chờ chết. Bổng ông ta run lên nghe người vợ nói : 

 –   Bẩm quan! Đúng như vậy, do tiện dân đãi tiệc

  Chưa nghe nói hết câu quan tức giận lệnh cho quân sỉ đè gả nông dân xuống đất đinh nện một trận cho nên thân, nhưng dân phụ đã kịp thời cản lại, mà thưa rằng:

– Bẩm quan dân phụ chưa nói hết lời, xin thiếp giải bài.

  Quan nghe vậy cho quân sỉ dừng lại.

– Dạ bẩm quan! Chồng của dân phụ đánh la tức giận vì dân phụ chỉ đãi tiệc có mấy con gà, ông nói rằng: ” Mấy thuở Quan quân đến nhà, bao nhiêu người đó, có mấy con gà làm sao ăn cho đủ, sao không làm con heo nái đải. Đải như vậy là thiếu sự tôn trọng đối với quan trên”.

    Nghe đến đây, quan đại diện vui mừng cười hô hố, đi ngay lại ông chồng đích thân mở trói và đở đứng vậy, rồi nói quân lính:

  – Dân ở một vùng nông thôn xa xôi nầy, còn biết lễ nghĩa, còn biết đạo quân thần, đất nước ta sao không phồn thịnh cho được. Những người như vày mới xứng đáng ra làm quan giúp nước.

    Quả thật một thời gian sau chồng được mời ra làm quan.

     Quả thật đúng với câu:

            “Chồng khôn vợ sống giàu sang

          Vợ khôn chồng sẽ nên quan có ngày

              Đức Minh

——————————————–

Hạ đường huyết* : Hạ đường huyết làm cho người ta cáo gát khó chịu, hay gây gổ . Muốn rõ mời bạn đọc xem bài hạ đường huyết của BS Chín ở mục Khoa học và đời sống. 

     Ba câu đố phần vừa rồi, chị Kiều Oanh trả lời đúng 2 câu, chị Nguyễn Tuyết trúng một câu. Một vài ngày sau có 3 câu đố vui khác, hy vọng đọc giả hưởng ứng.