Theo kinh nghiệm bản thân khi đến một nơi có bạn đồng hành là người địa phương thì chuyến đi thích thú bội phần. Hành trình về đất mũi Cà Mau cuối tháng chín vừa rồi là chuyến đi như thế. Nhóm có bảy người trừ người viết kể cả tài xế đều là dân miền Tây. Việc am hiểu vùng miền giúp chuyến đi mãn nhãn cả thực tế lẫn tầm nhìn.

Ngày thứ nhất Sài Gòn- Cần Thơ- Cà Mau

Mười giờ sáng đến Cần Thơ. Vào một quán cafe bên bến Ninh Kiều ngồi ngắm mưa rơi nhẹ nhớ bài thơ “ Ở Cần Thơ mùa thu là mưa xuống/ Nắng vội vàng chiều lặng lẽ xa/ Ở Cần Thơ mùa thu lạ lắm/ Sáng trời mưa chiều đến mưa trời…(1).

Rời bến Ninh Kiều xe chạy được một lúc từ băng ghế sau vẳng lên câu vọng cổ: “ Ghe chiếu Cà Mau đã cắm sào trên bờ kinh Ngã Bảy sao cô gái năm xưa chẳng thấy ra…chào”.

Nhìn ra phía trước thấy cổng chào ghi mấy chữ Phường Ngã Bảy. Thì ra câu vọng cổ của ông bạn nhà văn người Đồng Tháp nhắc nhở xe đã đến Ngã Bảy- Phụng Hiệp, địa danh soạn giả Viễn Châu nhắc đến trong bài vọng cổ nổi tiếng Tình Anh Bán Chiếu với tiếng hát danh ca Út Trà Ôn. Trưa hôm đó dừng chân ở một quán ăn bên đường. Cánh phụ nữ tấm tắt khen món lẩu canh chua nhúng đọt năng non. Cuộc hành trình tiếp tục và xế chiều đến Cà Mau. Cứ ngỡ vùng đất cực nam tổ quốc hẻo lánh xa xôi lắm, Cà Mau sầm uất bất ngờ. Phố xá tấp nập, đêm về đèn màu rực rỡ không thua gì các thành phố lớn. Ẩm thực giá rẻ và ngon đặc biệt món cua Cà Mau danh bất hư truyền.

Ngày thứ hai Cà Mau- Đất Mũi- Bạc Liêu

Sáng hôm sau khởi hành đi Đất Mũi sớm. Qua cầu Gành Hào nhìn dòng nước lặng lờ trôi nghĩ về hai chữ thời gian“ Thuở ấy thanh xuân trăng Gành Hào tròn như chiếc gương/ Giờ tóc pha sương qua Gành Hào tiếc một vầng trăng/(2). Đoạn đường dài chừng 100 cây số Cà Mau- Đất Mũi xe men theo những cánh rừng đước bạt ngàn, nhiều loại cây lạ mắt.

khu lưu niệm nhạc sĩ cao Văn Lầu

Các bạn miền Tây giải thích cặn kẽ cây nào là cây bần, mắm, tra, lát, năng…sự phát triển của cây đước. Câu chuyện cứ thế miên man đến Đất Mũi lúc nào không hay. Cũng thì biển, trời xanh, mây trắng nhưng đứng trên chiếc thuyền mô hình có ghi tọa độ mũi Cà Mau phóng tầm mắt ra chung quanh thấy mênh mông vô cùng. Sau khi thưởng thức món cá thòi lòi chiên giòn ở một khu du lịch sinh thái xe tiến về Bạc Liêu. Nhìn dòng người thành kính nối đuôi nhau vào viếng mộ Cha Diệp hiểu vì sao nhà thờ Tắc Sậy luôn đông đúc. Rời Thánh đường xe rẽ vào nhà của người ăn chơi nức tiếng công tử Bạc Liêu. Sự xa hoa, hào nhoáng một thời vẫn còn lưu dấu qua cách kiến trúc, trang trí nội thất và chiếc xe hơi sang trọng ngoài sân. Đích đến chuyến đi là khu lưu niệm nhạc sĩ cao Văn Lầu cha đẻ của bản tình ca Dạ Cổ Hoài Lang. Rất tiếc xe đến muộn đã đóng cửa. Ấn tượng cuối cùng về Bạc Liêu là biểu tượng cây đàn kìm lấp lánh đủ màu ở quảng trường Hùng Vương.

Ngày thứ ba Sóc Trăng- Trà Vinh- Tiền Giang

Sau khi ngủ lại một đêm ở Sóc Trăng sáng hôm sau xe lần lượt qua phà Đại Ngãi rồi phà Cầu Quan để đến Trà Vinh. Đứng trên phà Đại Ngãi nhìn cây cầu cũng tên Đại Ngãi đang xây dựng trên sông Hậu thấm thía câu “ Rồi mai cầu mới thay phà cũ/ Em có qua sông nhớ một người(3). Trà Vinh vẫn dễ thương như lần đầu cách đây mấy năm.

Trường Đại Học Trà Vinh, những con đường cây cao bóng mát, quán café tên Mị, bữa cơm chay ngon miệng và tình bạn văn chương của các nhà văn, nhà báo địa phương. Chia tay Trà Vinh xe tiến thẳng về Sài Gòn. Ngang qua địa phận tỉnh Tiền Giang cũ nghe được câu chuyện khá thú vị. Đây chính là vùng đất sinh ra bốn vị đệ nhất phu nhân của Việt Nam. Từ Dụ thái hậu Gò Công (1810- 1901), Nam Phương hoàng hậu Gò Công( 1913- 1963), phu nhân tổng thống Nguyễn Văn Thiệu bà Nguyễn Thị Mai Anh Mỹ Tho( 1930-2021), phu nhân chủ tịch Tôn Đức Thắng bà Đoàn Thị Giàu Châu Thành (1898- 1974).

Như để minh họa cho lời kể người bạn quê An Giang đề nghị tài xế rẽ vào Lăng Mộ Hoàng Gia, nơi có phần mộ và đền thờ ông Phạm Đăng Hưng là ông ngoại vua Tự Đức, thân sinh của thái hậu Từ Dụ vợ vua Thiệu Trị. Giống như nhà lưu niệm Cao Văn Lầu ở Bạc Liêu xe chỉ dừng lại trước cổng lăng mộ vì hết giờ.

Ba ngày với nhiều khám phá lý thú về thiên nhiên, lịch sử, địa lý, văn hóa, âm nhạc, thơ ca, món ăn. Con người thì sao? Không ai xa lạ đó là những người bạn đi cùng. Sinh ra ở miền Tây, sống lâu năm ở Sài Gòn nhưng sự hiểu biết cũng như tính cách của người dân miền sông nước chưa bao giờ phai nhạt. Với hệ thống sông rạch chằng chịt có người vẫn nhớ vanh vách từng con sông, cây cầu, vùng đất nào thích hợp nuôi thủy sản, trồng loại cây gì, nhân vật nào nổi tiếng. Thế nên dù đã đi nhiều lần vẫn không thể từ chối lời vẫy gọi của miền Tây.

QUANG ĐẶNG

1/ Mùa Thu Ở Cần Thơ: tác giả Nguyễn Trung Nguyên

2/ Đêm Gành Hào Nhớ Điệu Hoài Lang: nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển

3/ Qua Bắc Vàm Cống Mùa Nước Nổi: thơ Nguyễn An Bình.