Đọc bài Bánh mì làm sao quên của anh Trần Ngọc Vui , tôi nhớ đến mục “chuyện phiếm” trên báo Chính Luận của ông Đặng Văn Sung ở Sài Gòn trước 75, một tờ báo khổ lớn, có tới 8 trang , trong đó có 4 trang quảng cáo, rao vặt. Với báo này ít ai khoái ngoại trừ người mua bán, rao vặt. Năm 1971, tôi ở trọ nhà GS Tuấn Huy dạy Anh Văn trên đường Phan Thanh Giản (nay là ĐBP, quận 10), ông thường quảng cáo lớp Anh Văn trên báo nên tòa soạn biếu 1 tờ/ngày. Tôi có dịp đọc ké mục Chuyện Phiếm, một mục với nhiều đề tài, mỗi đề tài  được một tác giả viết từ đông tây kim cổ. Nay anh Nguyễn Hoàng Long tiếp tục bàn về bánh mì, tôi chợt có ý tưởng làm nhiều đoạn về đề tài  này do nhiều người viết và đây là đoạn 1 trong bài Tản mạn về Bánh Mì (LM)

Long còn nhớ khi học ở Vĩnh Long, Long  là khách hàng thường xuyên hạng economy (bánh mì chan). Bánh mì xíu mại được bán trong gánh. Một đầu gánh đặt cái cù lao to chứa xíu mại đồng thời  cũng để hâm nóng bánh mì. Bánh mì xíu mại 2 đồng/ổ, còn hạng economy tiết kiệm được 1 đồng. Bánh mì bì thường được bán trên xe đạp, với thùng đựng bánh mì đặt ở phía sau. Nước mắm chan bánh mì bì VL có hương vị rất đặc trưng, khó tìm thấy ở các vùng, miền khác. Long nhớ có bạn tham, chan nhiều nước mắm đến nỗi khi đưa ổ bánh mì lên ăn, nước mắm nhểu ròng ròng!

Những năm 1980 ở đường Nguyễn Biểu, Q5, (đầu cầu chữ Y, SG), có bánh mì Tư Xường khá nổi tiếng. Khách chờ mua đứng thành hàng trước xe bánh mì và được xem chú Tư (người gốc Hoa loại ăn mắm rành hơn tôi, dáng mập, lùn, tóc thoa brillantine bóng mượt) trổ tài cắt, chặt, băm, gắp thoan thoát, rất điệu nghệ. Tình cờ một hôm tôi nghe một ông khách (hình như là bạn của chú Tư) khen “mát”: “Thấy mầy cắt thịt, chặt, băm rồi nhét vào ổ bánh mì lia lịa mà bắt mê, nhưng sao tao mang tới quán cà phê mở ra xem thì thấy trong ổ bánh mì có le ngoe mấy lát thịt!” Sau khi chú Tư mất thương hiệu này cũng xuống theo.

Ở Sài Gòn hiện nay có phong trào ăn bánh mì nướng muối ớt. Ổ bánh mì loại dài khoảng 3 tấc được bóp dẹp (cho dễ nướng dòn), sau khi nướng bánh được cắt thành miếng nhỏ, cho vào hộp xốp, xịt mayonaise và sauce muối ớt màu nâu đỏ (do có ớt bầm trong đó), sau đó rắc lên một ít thịt chà bông và thêm vào đó 2 trứng cút. Khi ăn dùng que tre xiên. Mỗi phần bán với giá 10.000đ. Phong trào này đang xuống (có nơi bán 1 phần giá 8.000đ, thậm chí 20.000đ/3 phần) vì sau khi ăn thử do tò mò, người ta thấy ăn bánh mì này không thịt thà gì cả, thôi thì chịu khó chạy đến chỗ chị Phi Rom để nhờ chỉ chỗ bán bánh mì bì, bánh mì xíu mại. Tuy có mắc hơn 2.000đ nhưng còn có tí bì, có viên xíu mại.

Nguyễn Hoàng Long