Nhà tôi thuộc về đạo GIÁ. Sáng: mì gói, bún bò, bún riêu, bún mọc, phở, bánh cuốn, bánh xèo…Món nào cũng ăn kèm với giá. Trưa, chiều thì giá trộn trong rau sống với bắp chuối hoặc giá xào, giá canh, giá dưa…cho nên tủ lạnh lúc nào cũng có bịch giá.

Mấy năm trước, chị dâu tôi chỉ cho cách làm giá trong xững hấp, thời may tôi cũng có một nồi cơm điện kèm xững, chỉ thêm vài cái khăn trắng tôi may sẵn để dành lau chén nên tôi thực hành liền. Có lẽ do tôi tò mò, cứ mở ra xem các em Gía phát triển tới đâu? Mập, ốm như thế nào? Sau ba ngày, giá chỉ nhú lên được 1cm là bắt đầu thối. Đành phải bỏ.

Chị tôi nghe được liền chỉ cho tôi cách làm giá trong cát. Tôi cũng kiếm thùng xốp, vút cát cho sạch, rải đậu xong phủ cát lên và tưới nước. Sau ba ngày tôi liền đãi cát, có lẽ chuột, hay con gì đã ăn hết tất cả đậu xanh của tôi nên tôi cũng chưa từng nhìn thấy cọng giá nào.

Sau đó đọc trên Trang Nhà TPH-VL, thấy cô Bích chỉ cách làm giá trong rổ với nhiều khăn sữa, tôi nghĩ: ” Bỏ trong nhà đố có con gì ăn được?” Tôi liền mua một bịch khăn cùng đậu để làm. Cũng nấu nước sôi hoà nước lạnh theo công thức của cô, nhưng mới được một ngày thì có người đặt tôi làm chả, bốn giờ sáng hôm sau phải dậy đi mua thịt. Và rồi loay hoay với lá chuối, dây lạt, khuôn, nướng, hấp….cho đến nửa đêm mắt nhướng không lên mới mò vô giường. Hôm sau lại phải đi giao hàng, rồi chuẩn bị vật liệu cho đợt chả khác nên tôi đã quên mất em  Gía.

Khi rảnh rang, nhớ đến em  Gía thì ôi thôi! Mốc đen ăn hết cả khăn sữa, nên…hic! hic! hỏng dám trình làng!

Mới đây Rừng Nho gửi cho tôi bài viết : GIÁ TRONG HŨ THUỶ TINH, tôi bỉu môi nhất quyết không thèm làm. Nhưng rồi cô tôi cũng gửi một bài viết giống hệt của RN. Cái này thì gay đấy! Cô biểu mà không nghe răng được?

Đi ra rồi lại đi vô! Hết thở dài đến thở ngắn suốt một ngày, cho tới lúc đêm về, tôi mới chợt nhớ ra thuở xưa, lúc tôi còn ở xóm Vạn Nguyệt Biều, nhà của ông bà nội tôi, có một tối tôi thấy chị Gái lấy đậu xanh đổ vô hũ kêu cái: ” Rào! “. Tôi liền nhìn thì thấy chị đem hũ ( còn gọi là cái tĩn của hãng nước mắm Nam Ổ, bằng đất nung, miệng và đáy tròn, bằng phẳng, nhỏ xíu bằng nhau, chỉ vừa bàn tay chụm lại đút vào, còn bụng thì phình ra to gấp mấy cái miệng ), chị đổ nước vào hũ, rồi lấy nút bằng rơm bện mà đậy chặt lại, xong úp miệng hũ xuống góc sàn nước. Nước trong hủ vẫn rỉ ra. Tối hôm sau chị lại mở nút đổ nước xong lại úp hũ vào chỗ cũ. Tôi không biết bao nhiêu đêm, cũng không biết buổi sáng chị có thay nước không, nhưng tôi có thấy chị đổ giá trong hũ ra mà không có nước.

Đến đây thì đầu óc tôi chợt loé sáng. Tôi xem lại bài viết có câu: ” Đặt vào chỗ tối để không bị quang hợp ” Mấu chốt là đây!

Hũ thuỷ tinh thì có sẵn vì tôi còn chờ đến mùa cá cơm, con ruốc mới ủ mắm, nhưng chỗ tối ở trong nhà thì không có, mà có bọc nylon đen bao quanh phía ngoài cho kín bưng cái hũ là xong ngay!

     H1

Tôi chỉ đi mua 1/2 kg đậu xanh nguyên hạt lẫn vỏ, tôi đem về cân một lạng để làm thử. Keo tôi đã súc và phơi nắng nên đảm bão đã tiệt trùng. Tôi chỉ vo đậu cho sạch rồi ngâm một đêm cho nứt vỏ xong bỏ vô keo.

Tôi lấy cái quạt mo mà tôi đem ở xóm Vạn về cắt tròn lớn hơn miệng keo, nhưng nhỏ hơn đáy, tôi ngâm nước cho mềm, xong lấy ra, kẹp vào giữa hai chiếc đũa cho cứng, rồi bỏ lọt vào bên trong keo, lấy dây cột cái mo với một chiếc đũa khác dài hơn ngoài miệng keo để giữ cái mo bịt kín miệng keo, chèn thêm cái khăn sữa quanh cái mo vừa giữ cho đậu bên trong không gặp ánh sáng, vừa ngăn đậu không lọt ra ngoài khi úp miệng keo xuống đất cho nước chảy ra. Thế là tôi đã biến cái hũ thuỷ tinh trong suốt giống như cái hũ bằng đất nung ở xóm Vạn ngày xưa.

Sáng tôi đổ nước vào keo, chờ vài phút, rồi nghiêng keo cho nước chảy ra. Tôi đặt nghiêng dựa keo vào góc sân, cho keo khỏi ngã bể. Tối tôi cũng cho uống nước, mỗi ngày đều đặn hai lần. Hết ba ngày, bốn đêm tôi tháo bọc ny lon! Tôi rất hồi hộp, vì tôi đã làm giá ba cách, ba lần rồi, nhưng tôi vẫn chưa được nhìn thấy cọng giá nào. Lần này không biết tôi mở ra sẽ được nhìn thấy gì đây?

    Wow! Ngạc nhiên chưa khi trong hũ không còn màu xanh của đậu, mà lưng hũ mười lít toàn màu trắng lẫn vàng mơ của GIÁ!

Đúng là tôi đã làm được giá trong hũ thuỷ tinh, dù chưa vừa ý mấy. Tôi thấy mấy cọng giá bám vào khăn sữa mập hơn, dài hơn những cọng giá nằm một mình, không bám vào đâu hết, nên lần sau tôi sẽ lấy khăn sữa bao hết cái mo, và cho thêm một miếng gạc y tế mở rộng sẵn vào chung với đậu để giữ nước, nhất là có nơi cho các em  Gía cắm rể trưởng thành, sẽ dài, mập và đều nhau hơn.

Sài Gòn cũng có bán giá của Bình Định, Phú Yên ủ trong cát, nhưng ốm, dài 9- 10cm, và rất dai. Còn giá ủ trong keo thuỷ tinh không dài, mập như giá mua, nhưng rất giòn và ngọt. Không tin bạn làm thử xem! Tôi làm được, chắc chắn bạn cũng làm được.

Sài Gòn bán keo 8 lít, có hai nắp, mà nắp bên trong còn làm thêm một nắp nhỏ ( ba nắp ), có hai thanh ngang để chặn xác bên trong khỏi rơi ra. Loại keo này làm giá thì thật là bá cháy, chỉ cần bao nylon đen che kín, và một nút vải nhỏ bịt miệng cái nắp nhỏ, ngăn đậu khỏi lọt ra ngoài khi úp keo xuống cho thoát nước là được. Chờ đậu thành giá rồi thì không cần bịt. Dùng cái phểu để cho GIÁ uống nước vào cái miệng nhỏ này, khỏi cần mở nắp ra, không sợ bị quang hợp. Keo này chán làm giá thì ủ mắm, ngâm rượu, cất đường….có quai xách rất tiện việc di dời.

Từ nay nhà tôi mỗi ngày đều có giá tươi, một lạng đậu cho ra sáu, bảy lạng giá. Chỉ mua đậu xanh để dành, khỏi đi chợ cũng có rau sạch tha hồ ăn, và tôi cũng rất cám ơn Rừng Nho, cám ơn cô đã gửi bài đọc cũng như khuyến khích mọi người làm, nhưng tôi nhớ nhất, cám ơn nhất là chị Gái với cách làm giá của xóm Vạn Nguyệt Biều  rất đơn giản, dễ dàng, cũng như kỷ niệm đẹp đẽ, êm đềm, đã cho tôi ăn món ngon, nuôi tôi lớn, mà tôi không thể nào quên.

Hóc Môn 22/05/2016

THÂN THỊ VÂN HÀ