Tui ‘ quen ‘ với nhà thơ Văn Quốc Thanh qua một cơ duyên vô cùng lạ lẵm. Chả là , cố tật đành hanh của tui khi thấy người ta có cái gì mình không có , tui thường sinh lòng …nhỏ mọn. Biết thông tin nhà thơ My Nguyễn tặng tập thơ của anh cho người hâm mộ , tui bèn theo đóm ăn tàn dù chắc mẵm khộng có phần mình ( vì tui có làm công quả đâu mà đòi ăn cơm chùa ? ) Nhân lần đầu ‘ Messenger kiến ‘ với anh qua bác gái Google kết nối , tui tài lanh xưng …. ‘ chị ‘ . Vậy mà anh có chấp đâu , anh gởi cho tui tập thơ ‘ Trú mưa dưới mái tóc thề ‘ như món quà cho ngày không …sinh nhật của tui .

Tối đi dạy về tui đọc một hơi bằng hết , và để thay lời cảm ơn tấm lòng ưu ái cúa anh , tui chỉ nói thế nầy thôi nhé ” Kính chào sư huynh ạ ! ” .

Từ khi tập thơ của anh trình làng , đến nay đã có bao nhiêu là cao nhân phun châu nhả ngọc ngợi khen trên phây , trên sách về phần nội dung lẫn hình thức . Ai cũng biết trên vai anh là hai gánh tình yêu , tình yêu quê hương một bên , còn gánh bên kia đầy ắp tình riêng . Ai cũng biết anh là người con xa xứ , từ đất Quảng nơi có những dòng sông chảy ngược anh tới miệt vườn định cư lập nghiệp bên bờ Tiền Giang , chảy ra biển xuôi dòng . Là thầy giáo dạy Toán mà anh bước vào thơ dễ ợt như dạy học trò giải một phương trình quen thuộc . Và từ một người tay trắng anh gây ra một gánh …nợ văn chương cho suốt đới anh phải trả . Thơ anh lãng đãng những định lý cuộc đời , cá những bài toán khó mà học trò anh không giải được

Anh như con chim khôn lựa nơi đất lành mà đậu , lại khôn hơn khi tìm chổ trú mưa : Một mái tóc thề , một thời đẹp nhất của con gái , của nàng thơ không tuổi , mãi không già !.

” Lỡ trao nhau trái tim rồi
Thôi em hãy nhận hồn tôi mang về
Ủ cho men dậy câu thề
Một thời trót dại vỗ về lòng nhau “

” Cuối đời thưa giọt nắng mai
Hom hem tóc bạc chiều phai nắng vàng
Ngâm ngùi đếm lá thu sang
Mẹ vui cực lạc thiên đàng. Con đau “

” Một chiều ra bến Bắc
Sông Cổ Chiên dâng đầy
Tình yêu như thức dậy
Người thương ơi có hay ? ”

Ánh sáng trong thơ anh đã được bao nhiêu nhà bình thơ phân tích …hưởng thụ hết rồi. Ở đây trong chừng mực sự hiểu biết của tui về chữ nghĩa , tui đưa vài cảm nhận về Ý THƠ và LỜI THƠ từ ngôn ngữ Việt anh Văn Quốc Thanh sử dụng trong vài bài thơ tiêu biểu.
Hồi tui học Linguistics (Ngôn ngữ học ) với thầy Cao Xuân Hạo Thầy luôn nhắc nhở tụi tui khi thưởng thức một bài thơ dù là thơ …. nội hay ngoại vẫn là từ LỜI CẢM Ý mà HIỂU thơ , đồng cảm điều nhà thơ đã cảm . Lời thơ không cần hào nhoáng , không cần sáo ngữ phô trương như cô hoa hậu đẹp xuất sắc ngoại hình . Lời thơ dù đơn giản , mộc mạc như cục đất củ khoai mà nó chứa được ý thơ và hồn thơ và nó đủ ‘ lực ‘ chuyển vào tâm hồn người thưởng thức thì rất tuyệt ; bởi lời thơ đã vượt qua hảo ngữ hay ái ngữ mà hòa quyện với tâm hồn người đọc như hai trong một !. Và hình như tui đã làm được sự nhắn nhủ của thầy Cao Xuân Hạo khi đọc thơ anh , lấy lời thơ mà cảm và hiểu sâu vào cái ý ẩn tàng của ảnh . Tui thích những tu từ đơn lẽ trong cùng một câu , nó làm câu thơ hay bất ngờ và lộng lẫy hẳn lên . Cái ý , cái tình súc tích như tui-học-trò hồi xưa chợt tìm ra đáp số cho một bài toán khó.

“Trả em chổ nghỉ gầm gường
Gối đầu dép mỏng . MIÊN TRƯỜNG! Mòn đêm !”

Chữ MIÊN TRƯỜNG anh dùng dù không tinh khôi , không lạc quan ,không sáng trưng như thơ Bùi Giáng . Miên trường của anh có mòn mỏi hư hao của một hiện tại nhiều trăn trở , của đời thường không phải như mơ !

Nhà thơ ‘điên ‘ họ Bùi đã viết
” Xin chào nhau giữa con đường
Mùa xuân phía trước MIÊN TRƯỜNG phía sau ”
( Bùi Giáng)

Cùng một tu từ , được sử dụng bằng hai cách đối nghịch nhau trong ý tưởng, trong cú pháp , cả hai đã rất tuyệt vời ! Ta mới thấy chữ nghĩa nó biến hóa không phải tự thân mà do người sở hữu..

Một chử ‘ nhà ‘ hay ‘ thợ ‘ anh dùng trong bài thơ MƠ HỒ , rất là tâm trạng cá nhân . Anh không phê phán , chẳng ý kiến khen chê , nhưng sự phân loại đành rành trong đó.

” Cô gái
rời quán ca phê đèn mờ
gom vài đồng tiền boa
từ những giọt rơi đăng đắng
về quê mở tiêm may
tôi tìm em tìm đến – Nhà may
em nghịch ngợm
thợ may hay nhà may
cũng vậy .”

Anh nói về người em gái tập tểnh làm thơ , thành nhà thơ bằng cách nào không biết. Rồi em có ‘biệt thự thơ ‘ , rồi em không nhìn anh nữa từ khi mặc chiếc áo nhà thơ. Ngắn gọn , anh vẽ lên bức tranh đời không một lời trách móc , mỉa mai . Chua !

Quan sát cảnh đời thay đổi rồi thấy nặng lòng trong nổi xót xa , lời thơ anh giản dị như trình bày sự kiện khách quan nhưng phía sau sự kiện đó là cả một tình cảnh đầy tâm trạng của cuộc đời . Nghe anh nói về những người nông dân không còn đất để làm nông , những người nông dân lưu vong nơi thành thị , ngay ngáy trong lòng một nổi nhớ quê xưa , nay đã không còn từ khi cất bước ly hương .

” Cuối hẽm sâu hun hút
mẹ ngồi bên bếp ga
hong đôi tay gầy guộc mà ngỡ chiếc cà ràng
ngọn lửa cháy đốt một đời lầm lũi
khói chiều vương
khóe mắt cay cay “

Khóe mắt tui bổng cũng cay cay từ một bức tranh đổi đời ảm đạm . Bức tranh đổi đời làm cho mẹ quê sống ở phố buồn thiu .

Tui cũng là nhà giáo như anh , là gã lái đò đưa khách sang sông. Gã lái đò chúng ta cần mẫn cắm đầu nhìn con nước , đưa khách qua sông trên những chuyến đò ngang , hãnh diện vì thiên sứ ‘ trồng người ‘ Nhưng có một ngày đò vắng khách , cả anh và tui ngước mắt nhìn trời . Thì ra cầu đã bắc qua sông , học trò đang đi trên đó ! Muối đổ trong lòng !

” ..thời bảng đen , phấn trắng
ông lái đò ơi
tôi,
người khách cuối cùng.”

” Con đò máy tròng trành trên bến lỡ
ông lái đò
ngờ vực khách sang sông “

Tui thích cách anh bỏ rơi những chữ lẽ như vậy , nó làm bức tranh thêm điểm nhấn.Những câu thơ đó không êm đềm như lục bát , không bóng bẩy như ca dao nhưng nó lại có sức công phá vào tâm tư của người đọc , tăng sự khắc khoải , dâng trào nổi băn khoăn trăn trở , mãi khôn nguôi vì dâu bễ cuộc đời. Và, ở mảng nầy ít nhà thơ nào muốn trải lòng vì nó ‘khô’ có phải ?
Tui bổng ‘ ngộ ‘ ra một điều từ cái tựa ” Trú mưa dưới mái tóc thề ‘ của nhà thơ Văn Quốc Thanh .Đó là một mong muốn rất đời thường để anh dừng lại nghỉ ngơi một đổi , để anh an định hít vào thở ra trong thiền định ! Đó là nơi êm đềm nhất cho anh nạp thêm năng lượng rồi đứng lên tiếp tục cuộc hành trình gánh… nợ vào thơ. Dù gì dưới mái tóc thề đó vẫn có những dòng thơ hoa bướm làm lòng người say đắm hay thảnh thơi an nhiên chấp nhận trong mảnh đời Ừ THÔI hiện tại.

” Ừ thì , cứ vậy mà thương
Quả chua trái đắng cũng nhường ấy thôi
Ừ thì , em đã cùng tôi
Lỡ gieo trồng những cây đời mong manh
Ừ thôi. Thôi cũng đã đành
Ừ thôi tóc bạc , dỗ dành có nhau “

An yên cuối đời rồi đó phải không huynh ? Dù gì còn có một người theo huynh đến đoạn đường nầy thì cũng rất …Ừ thôi ! Dù phong ba bão tố ngòai kia , dù bóng cố nhân có lập lòe lấp lánh tầm xa thì trong gia nội vẫn có người bạn đời sẵn lòng .. …cạo gió cho huynh những khi trở trời trái gió !

24-9-2020

Nguyễn Ngọc Hạnh