Tác giả bài thơ “Mất Mẹ” trong truyện “Bông Hồng Cài Áo”

Ngày đăng: 21/09/2016 11:42:51 Chiều/ ý kiến phản hồi (9)

Tôi đã đọc trên internet một bài viết rằng nhiều độc giả nói tác giả của bài thơ “Mất Mẹ” được trích dẩn trong cuốn truyện rất nổi tiếng “Bông Hồng Cài Áo” là của chính tác giả Nhất Hạnh. Lại có bài viết rằng nhiều người đã nghe trong chương trình phát thanh cũng nói tác giả bài thơ “Mất Mẹ” là của Thích Nhất Hạnh. Thầy Nhất Hạnh đã viết bài văn ngắn “Bông Hồng Cài Áo” tại Medford vào năm 1962; Medford là một Xã ấp của Quận Burlington,  tiểu bang New Jersey, Hoa Kỳ.(Medford is a township in Burlington Country, New Jersy, United States.); thầy đã trích dẩn các khổ 1,2 và 6 (hai khổ đầu và khổ cuối) của bài thơ Mất Mẹ để dẩn chứng tình mẹ con, với sự thay đổi nhiều chữ từ bài thơ gốc; thầy đã không ghi tác giả của bài thơ nên rất nhiều người đã nghĩ rằng bài thơ này là do chính thầy đã sáng tác.0-matme-1 Thật ra thì thầy Nhất Hạnh đã viết: Bài thơ mất mẹ mà tôi thích nhất, từ hồi nhỏ, là một bài thơ rất giản dị có nghĩa là Thầy không phải là tác giả của bài thơ này, có lẽ nhiều người không để ý đến câu viết này:“Bài thơ mất mẹ mà tôi thích nhất, từ hồi nhỏ, là một bài thơ rất giản dị. Mẹ đang còn sống, nhưng mỗi khi đọc bài ấy thì sợ sệt, lo âu… sợ sệt, lo âu cho một cái gì còn xa, chưa đến, nhưng chắc chắn phải đến:

“Năm xưa tôi còn nhỏ

mẹ tôi đã qua đời!

lần đầu tiên tôi hiểu

thân phận trẻ mồ côi. 

Quanh tôi ai cũng khóc

Im lặng tôi sầu thôi

để dòng nước mắt chảy

là bớt khổ đi rồi…

Hoàng hôn phủ trên mộ

 Chuông chùa nhẹ rơi rơi.

 Tôi thấy tôi mất mẹ

mất cả một bầu trời.” 

Một bầu trời thương yêu dịu ngọt, lâu quá mình đã bơi lội trong đó, sung sướng mà không hay, để hôm nay bừng tỉnh thì thấy đã mất rồi”.

(Nhất Hạnh, Bông Hồng Cài Áo)

Tác giả bài thơ Mất Mẹ là thi sĩ Xuân Tâm (1916 – 2012). Đây là một bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt, tức là mỗi khổ có 4 câu, mỗi câu có 5 chữ, gồm có 6 khổ như sau:

0-mat-me-2Bài thơ này được chọn làm bài ám đọc trong giờ học môn Quốc văn ở lớp tiểu học của thế hệ thập niên 1940, 1950. Tương tự đoạn văn ngắn Tôi đi học được trích từ tập truyện ngắn Quê Mẹ của Thanh Tịnh (1911 – 1988) do nxb Đời Nay xuất bản ở Hà Nội vào năm 1941, được chọn làm bài giảng văn cho học sinh trung học thế hệ 1950, 60, đầu 1970 ở miền Nam Việt Nam, rất nhiều học sinh trung học đã thuộc lòng đoạn văn này. Cũng tương tự đoạn văn ngắn La rentreé des classes (Ngày tựu trường) được trích từ quyển tự truyện Le Livre de mon ami (Cuốn sách của bạn tôi) của nhà văn Pháp Anatole France (1844 – 1924), được xuất bản vào năm 1885 ở Pháp, đã được đưa vào môn Pháp văn cho học sinh trung tiểu học thế hệ 1940, 50, 60 và đầu 1970 ở miền Nam Việt Nam. Bài thơ Mất Mẹ được trích từ tập thơ Lời Tim Non của Xuân Tâm, được xuất bản  năm 1941 tại Hà Nội, gồm các bài thơ được sáng tác từ năm 1935 (lúc ấy Xuân Tâm được 19 tuổi) đến năm 1941.

Xuân Tâm là bút hiệu của Phan Hạp. Ông sanh năm 1916 tại tỉnh Quảng Nam. Ông là một trong các thi sĩ của phong trào thơ mới vào thời tiền chiến. Trong quyển Thi Nhân Việt Nam (1932 –1941) của Hoài Thanh và Hoài Chân, xuất bản tại Hà Nội vào tháng 10 năm 1941, đã giới thiệu Xuân Tâm trong phong trào thơ mới.Ông đã qua đời vào ngày 4 tháng 2 năm 2012 tại Hà Nội, hưởng thọ được 97 tuổi.

*-*- *

Trong cuốn Bông Hồng Cài Áo, thầy Nhất Hạnh đã viết: “Tây phương không có ngày Vu Lan nhưng cũng có Ngày Mẹ (Mother’s day) mồng mười tháng năm”.

Bài văn ngắn Bông Hồng Cài Áo được Thầy Nhất Hạnh viết tại Medford (New Jersey, Hoa Kỳ) vào năm 1962. Như vậy có thể Thầy có ý nói Ngày Mẹ (Mother’s day) là ngày 10 tháng 5 năm 1962, đây là ngày thứ Năm (Thursday); cũng có thể Thầy có ý nói hằng năm thì ngày lễ Ngày của Mẹ vào ngày 10 tháng 5. Theo bài phỏng vấn Thầy Nhất Hạnh đã được thực hiện bởi 2 Cư sĩ phóng viên Chúc Phúc và Quảng Kiến từ mùa Vu Lan – Phật Lịch 2550 (Dương lịch 2006) và được tờ Nguyệt san Giác Ngộ đăng tải năm 2008 với tựa là: Trò chuyện với Thiền Sư Nhất Hạnh quanh bài tùy bút Bông Hồng Cài Áo, Thầy đã trả lời: Hồi đó, năm 1962, sau chín tháng nghiên cứu về khoa Tỷ Giảo Tôn Giáo tại Princeton University, tôi về nghỉ hè tại Camp Ockanickon ở Medford thuộc tiểu bang New Jersey Hoa Kỳ. Ban ngày tôi chơi và nói chuyện với thanh thiếu niên về văn hóa Việt Nam và đi chèo thuyền trên hồ, ban đêm tôi viết văn. Tôi đã viết đoản văn “Bông Hồng Cài Áo” trong một căn lều gỗ người trẻ dành cho tôi. Viết xong tôi gởi cho các vị đệ tử của tôi trong Đoàn Sinh Viên Phật Tử Sài Gòn do tôi hướng dẫn.  Bài này gửi qua chị Trương Thị Nhiên. Chị Nhiên và Đoàn Sinh Viên Phật Tử đọc xong rất cảm động nên quyết định đem chia sẻ cho mọi người. Họ bàn nhau chép tay 300 bản làm quà tặng cho những bạn bè của họ trong các Phân Khoa Đại Học Sài Gòn…

Ở Hoa Kỳ và Canada, Ngày Mẹ là ngày lễ vào ngày Chúa Nhật thứ hai của tháng 5 trong năm đó; do đó mỗi năm ngày lễ này thay đổi theo ngày Chúa Nhật thứ hai của tháng 5 trong năm đó.

*-*- *

Ở phương Tây, có “Ngày của Mẹ”(Mother’s day) và “Ngày của Cha”( Father’s day):

-Ở Hoa kỳ và Canada, nhiều người làm lễ chúc mừng “Ngày của Mẹ” vào ngày Chúa nhật thứ hai của tháng 5 ( The Mother’s day date in United States and Canada is on the second Sunday of May each year). “Ngày của Mẹ” tạo cơ hội để con cái cám ơn công ơn dưỡng dục của Mẹ. Thiệp chúc mừng, bông hoa, quà cáp hoặc tặng vật do chính tay con làm cho Mẹ để kỷ niệm thí dụ như bức tranh chính tay người con vẻ, đặc biệt các con sẽ mời cha mẹ đi ăn nên các nhà hàng đông nghẹt trong “Ngày của Mẹ”. Các con cái cũng cám ơn ông bà nội ngoại, kế mẫu, mẹ nuôi. Nếu mẹ qua đời con cái sẽ đến thăm mộ với bông hoa.

-Ở Hoa Kỳ và Canada, nhiều người làm lễ chúc mừng “Ngày của cha”( Father’s day) vào ngày Chúa nhật thứ 3 trong tháng 6 mỗi năm ( The Father’s day date in United States and Canada is on the third Sunday of June each year). Như Ngày của Mẹ, Ngày của Cha cũng tạo cơ hội để con cái cám ơn công ơn dưỡng dục của cha. Cũng chúc tụng, bông hoa, quà cáp, tổ chức ăn uống như “Ngày của Mẹ”. Các con cái cũng cám ơn ông bà nội ngoại, cha kế, cha nuôi. Nếu cha qua đời con cái sẽ đến thăm mộ với bông hoa.

Năm nay, 2016, ở Hoa Kỳ và Canada, Ngày của Mẹ là ngày Chúa Nhật 08 tháng 5 năm 2016;

Ngày của cha là ngày Chúa Nhật 19 tháng 6 năm 2016.

Toronto, 20 tháng 4 năm 2016

Nguyễn Vĩnh Thượng

Có 9 bình luận về Tác giả bài thơ “Mất Mẹ” trong truyện “Bông Hồng Cài Áo”

  1. NHA nói:

    Chào giáo sư Nguyễn Vĩnh Thượng,

    Cám ơn giáo sư, qua bài viết này tôi biết thêm những điều chưa biết rất thú vị.

    Xin hãy viết thêm  những kiến thức vốn có của giáo sư, để truyền đạt cho bè bạn  những điều mà biết đâu bạn của mình chưa có dịp biết, nhất là chuyển đến những thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

    N.H.A.

  2. Lê Liên nói:

    Dạ , Con Chào Thầy .

    Khi còn nhỏ, con đã được đọc tác phẩm Bông Hồng Cài Áo của Thầy Nhất Hạnh . Con rất thích bài thơ Mất Mẹ ! Và vì biết đây là một bài thơ mà thầy Nhất Hạnh rất thích cho nên con đã nghĩ thầy Nhất Hạnh không phải là tác giả của bài thơ đó .

    Sau này lớn lên một chút  , con được đọc một số tác phẩm của Ông Xuân Tâm . Và thật vui mừng khi phát hiện ra tác giả bài thơ ” Mất Mẹ ”  mà mình yêu thích ! Và cũng rất khó khăn khi thuyết phục bạn bè tin rằng bài thơ đó của ông Xuân Tâm  ( Vì họ đã ngộ nhận bài thơ đó của Thầy Nhất Hạnh ! Thay đổi một ” Niềm Tin ” quả thật không dễ chút nào ! ) Con đã dùng giấy sten-sin , vẽ hình minh họa , chép bài thơ, rồi dùng ống đèn ne-on làm cây ru-lô để in thủ công, nhân bản bài thơ này ra tặng bạn bè , vì nếu ngồi chép tay thì con không có thời gian thầy ạ !

    Hôm nay con được đọc bài viết này của thầy, con thật vui ! Những kỷ niệm cũ tràn về , nhớ lại cảm giác Hạnh Phúc khi cùng bạn bè khám phá ra những điều thú vị trong văn học ! Có lẽ con nên kể cho các anh chị TPH biết kỷ niệm về bài thơ Tống Biệt Hành mà con có được với bạn bè con trong tuần tới cho vui !

    Con Cảm ơn Thầy , Kính chúc Thầy có nhiều Sức Khỏe và Niềm Vui trong cuộc sống, để bút lực ngày càng mạnh mẽ ạ .

    Trọng Kính ,

    Con, Lê Liên

     

     

  3. Cám ơn tác giả Nguyễn Vĩnh Thượng đã làm giàu thêm kiến thức cho người đọc. Đọc tức là học hỏi thêm nhất là lại được đọc những đề tài hấp dẫn thì còn gì bằng. Hy vọng còn được thưởng thức nhiều bài viết hay, lạ và đa dạng của tác giả.

     

  4. Nguyễn Thị Hạnh nói:

    Bài của thầy Vĩnh Thượng đầy ắp những kiến thức.

    Em cũng cùng ý kiến với anh NHA trong phản hồi trên, thưa Thầy.

  5. Hoành Châu nói:

    Kính thưa  Thầy  ,
    Em đã nhiều   lần đọc  đi  đọc  lại  tệp  giấy  khổ   nhỏ, in  nét chữ  to  , rất  mỏng     BÔNG HỒNG CÀI ÁO  của  Thiền  Sư Nhất  hạnh   ,,,đã bao nhiêu  năm  rồi  , giờ này  đọc lại   đoạn  văn  trên   em  cũng  không  ngăn nỗi  nghẹn ngào , xúc  động  ,, còn bài   thơ   Mất Mẹ   của Xuân Tâm   em  cũng  từng   đọc  vài  lần  ở  đâu  đó  . Cảm  ơn  Thầy  Nguyễn  Vĩnh  Thượng  đã  nhắc nhở  tình  mẹ  bao  la  biển trời nơi  chúng  em   và mang đến  cho  chúng  em  thêm  nhiều nguồn   tin mới  , chính xác  nhờ vào sự uyên bác cũng như kinh  nghiệm  về  tuổi  đời   của  Thầy  !  Mong  được  đọc nhiều  bài  của  Thầy  trên  Trang  báo  này  . Chúc  sức  khỏe   Thầy  được  vạn  an  ,
    Em  Hoành  Châu  (Gia đình  C  )

  6. VOTHILAI nói:

    Kính chào thầy Vĩnh Thượng, đoc bài thầy viết chúng em được mở thêm kiến thức .Theo như lời thầy ,em mới biết ngày của Cha,Mẹ ở nước ngoài rất quan trọng. Đoc lại bài thơ ” M ất Mẹ ” em cảm thấy bùi ngùi,cảm thông cho những ai không còn mẹ.

  7. Thay lời O.X. cô xin cám ơn gia đình TPH.VL đã đọc và  ủng hộ bài viết …

  8. NHA nói:

    Mời anh chị em nghe Mất Mẹ do nhạc sĩ Võ Tá Hân phổ nhạc:

    https://www.youtube.com/watch?v=3oKyXZ6d3Gw

Trả lời Lê Liên Hủy

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Các bài viết mới khác