Sau khi tập sách Chợ Tỉnh-Chợ Quê vừa ra mắt tại Sài gòn thì có nhiều báo viết giới thiệu. SOS đã dẫn đường link để đọc trong bài “Ra mắt ….”. Lần này, đồng nghiệp Phi Giao có ý lạ trong bài giới thiệu tại báo SGTT nên SOS ghi lại đây và cám ơn anh PG đã bỏ công đọc kỷ quyển sách này (SOS)

Dồn hơn 100 mặt cắt của các ngôi chợ chủ yếu là ở Sài Gòn và các tỉnh miền Tây, hai nhà báo Lương Minh, Các Ngọc tập hợp lại các “ghi chép những câu chuyện xưa – nay của các chợ” thành cuốn sách Chợ tỉnh, chợ quê dày 400 trang. Nhưng không thể đọc một lèo từ đầu đến cuối. Mỗi câu chuyện là một lát cắt. Đọc nhẩn nha, chiêm nghiệm, nhất là với người từng thăm thú ở vùng đất cụ thể nào đó, không ít thì nhiều sẽ có những nhặt nhạnh thú vị. Đó có khi là lịch sử của ngôi chợ, hoặc là một đặc sản, mà đôi khi, đọc qua, bạn chỉ muốn gấp sách lại và lên đường. Đi chợ Hà Tiên ăn được bún kèn, xuống chợ Lách ăn súp bánh hỏi. Vì vậy, hai tác giả viết: “Nhiều khi với những chi tiết đó, người ta nhớ mãi một vùng đất đã đến”.

Chợ Cũ giờ có mới? Chợ Đường, ngôi chợ đặc biệt ở quận 12, giờ còn tồn tại? Chợ Lách, chợ Búng, chợ gà Ba Làng, chợ nào còn, chợ nào mất? Chợ cũng như người, không thoát khỏi quy luật sinh – lão – bệnh – tử. Cuốn sách còn có giá trị tư liệu tham khảo, gắn với lịch sử hình thành và phát triển của một vùng đất mà sự thay đổi ở chợ gắn với một giai đoạn phát triển của đời sống kinh tế – xã hội… Tiếc rằng, việc “chuyên tâm nghiên cứu, giới thiệu các chợ Sài Gòn và các tỉnh cho tương đối có hệ thống là việc chưa ai dám làm”, lời của nhà nghiên cứu Sơn Nam. Dân Nam bộ, có nhiều công trình khảo cứu về đời sống Nam bộ, song ông cho biết, khi đọc Đời chợ, có thể xem là tập ghi chép thứ nhất về chợ của Lương Minh – Các Ngọc, “thấy có nhiều điều thú vị, nhiều chuyện lớn nhỏ và tuy sống lâu ở cái vùng đất sôi động này cũng chưa biết tới”. Đánh giá Đời chợ là công trình cá nhân, đơn giản, nhưng đáng khích lệ, nhà nghiên cứu Sơn Nam mong muốn chủ đề này sẽ được triển khai với nhiều tư liệu hơn, sắc sảo hơn.

So với nhắn gửi của Sơn Nam ở tập sách đầu, cuốn Chợ tỉnh, Chợ quê có thêm tư liệu. Nhưng đó vẫn còn chưa đủ. Quan trọng hơn, là chưa “có nhiều ngòi bút khác” cùng tiếp tay, nỗ lực. Bởi các lát cắt về chợ không chỉ là thú vui mua sắm, ẩm thực hay một vài chân dung dù đặc sắc về kẻ mua, người bán ở chợ.

PHI GIAO