Mặc dầu đã dạy Anh văn được tám năm và đọc rất nhiều sách, nhiều truyện bằng tiếng Anh nhưng mãi đến năm 1975, trong giờ học về môn Ngữ vựng với thày Jim tại Đại học Victoria, Tân Tây Lan, tôi mới biết tận tường nghĩa của chữ “vicarious”.

Có lẽ quý vị ngạc nhiên và tự hỏi, chữ này có dính líu gì đến món thịt gà rô-ti mà tôi lại nhắc đến. Tôi xin phép được trình bày hơi dài dòng một chút để cho sự việc rõ ràng hơn.

Vicarious có nghĩa là thu thập được kiến thức qua việc đọc, nhìn thấy hoặc nghe được.  Ngày nay hỏi lại ông Google thì được ông giải nghĩa như sau:

 

Trong cuộc đời chắc chắn quý vị cũng đã có nhiều dịp thu nhập được kinh nghiệm hoặc học hỏi được nhiều điều qua việc quan sát, đọc hoặc lắng nghe. Riêng phần tôi thì phải thêm vào chữ “lóm”, đọc lóm, nhìn lóm, nghe lóm v…v…

Số là khi còn sống trong gia đình tôi rất sợ chuyện đi chợ, nấu ăn nên có dịp là tôi đều tìm cách trốn tránh. Biết bản tín “đại lãn” của tôi nên mẹ tôi không bao giờ gọi tôi phụ bếp bởi vì mẹ tôi luôn có cô em kế của tôi bên cạnh. Cô em vừa siêng năng vừa khéo tay, món tây, món ta gì cũng biết và lại có nhiều sáng kiến trong việc nấu nướng. Dù có tránh cách nào đi nữa tôi cũng vẫn phải đi ngang qua nhà bếp, đôi khi tự nguyện chạy xuống bếp vì hương thơm quyến rũ của các món ăn đã bay lên tận nhà trên.

Thêm nữa, trong bữa cơm, khi mọi người kể chuyện hoặc bàn về các món ngon, tôi biết thân, biết phận nên không dám “thưa thốt”, chỉ biết “dựa cột mà nghe”. Cũng nhờ vô tình nhìn lóm và nghe lóm mà tôi đã thâu thập được một số kiến thức về bếp núc và các món ăn. Nếu tôi không đi ngoại quốc, không phải sống một mình thì chẳng bao giờ tôi biết đến cái kho tàng nấu nướng sẵn có trong tôi.

Ngày xưa, các cô thiếu nữ cùng lứa tuổi với tôi đều mơ mộng gặp được người yêu lý tưởng để xây dựng một mái ấm gia đình, có nhà cao, cửa rộng, con cái đề huề. Riêng tôi, tôi chẳng mơ màng gì đến chuyện lập gia đình, thêm nữa vì lười vào bếp và lại không thích đi ăn tiệm nên tôi chỉ có một mong ước rất bình dị là khi đi làm có tiền, tôi sẽ mướn một chị bếp nấu ăn thật ngon và lo việc nhà. Đi làm về, những bữa cơm đã sẵn sàng chỉ chờ tôi thưởng thức, thời giờ còn lại tôi tha hồ đọc sách….ước ao thật bình thường nhưng đối với tôi thì thật là tuyệt vời vì đã thoả mãn được cả hai ước muốn, ăn ngon và đọc sách, tuy vậy ai nghe thấy cũng phải phì cười và cho là thiếu thực tế. Tiếc là thời thế đổi thay khiến cuộc đời của tôi xoay qua một chiều hướng khác, từ một người sợ chuyện bếp núc mà nay việc nấu ăn đã trở thành một sở thích, một trong những đam mê trong cuộc sống, đúng là “ghét của nào, trời trao của đó”.

Khi tôi còn ở Việt Nam, thịt gà là món ăn chỉ có trong ngày giỗ hoặc trong những dịp quan trọng, tiệc tùng, gia đình tôi cũng không phải ngoại lệ. Gà có thể dùng để nấu được nhiều món ngon hơn cả thịt heo lẫn thịt bò.

Người Nam và người Trung thường làm thịt một con gà để nấu cháo gà và làm gỏi, người Bắc thì từ một con gà luôn chế biến thành ba bốn món, phần để luộc, phần để kho, phần để nấu canh miến, lòng thì dùng làm món xào v…v…chị Hiền, con bà Hai chủ trọ của tôi kể cho tôi nghe chuyện một bà người Bắc di cư năm 1954, ở gần nhà đã làm ba bốn món với một con gà và không dấu khỏi sự ngạc nhiên thích thú.

Năm 1997 mẹ tôi và tôi về thăm lại Việt Nam, chúng tôi gồm năm người đi thăm chú tôi ở Bắc Giang, lúc ấy mọi người trong nước còn khó khăn và thiếu thốn lắm.

Đi thăm không báo trước nên mẹ tôi đã mua thêm một số thức ăn như chả lụa, chả quế, nem chua, lạp xưởng để biếu gia đình chú và để phòng xa cho buổi ăn bất chợt mà chú thím không đủ thời giờ và điều kiện để khoản đãi khách từ xa đến.

Gặp chúng tôi chú thím vui mừng đến nghẹn ngào, không dùng những món ăn được đem đến mà lại sai con ra vườn bắt gà làm thịt để đãi khách bất ngờ. Gà nuôi thả ngoài vườn, chạy tới, chạy lui suốt ngày, ăn sâu, ăn trùn nên thịt gà quả thật là ngon, ngọt thơm và chắc thịt, đúng là ngậm mà nghe. Phải nói rằng hơn hai mươi năm tôi mới được ăn lại một miếng thịt gà ngon đến như vậy, miếng thịt gà nhớ đời.

Ở bên Đức phần lớn chỉ có gà công nghiệp, giá rẻ nhưng thịt bở và không thơm vì thế có ăn thịt gà thì chỉ để ăn vậy mà thôi chứ không thích thú gì cả. Món thịt gà mà tôi hay làm là món thịt gà rô-ti mà tôi đã học lóm của mẹ tôi. Tôi không hiểu mẹ tôi đã học được món này ở đâu nhưng theo như tên rô-ti thì đây có thể là một món ăn của Pháp. Rôti có nghĩa là nướng, chiên, đút lò, mỗi lần mẹ làm món này là chúng tôi được ăn thoả thích với bánh mì và hầu như không bao giờ ăn với cơm. Sau này khi đã nấu ăn khá và đọc thêm các sách nấu ăn, tôi nhận ra được món gà rô-ti đã được biến chế từ món “coq au vin” và món “civet de lapin” của Pháp. Thay vì dùng rượu vang đỏ để nấu thì ở Việt Nam, dùng nước dừa tươi để thay thế. Mùi vị có thay đổi nhưng không phải vì vậy mà kém ngon.

Các con của tôi cũng thích món gà rôti, ngày nay phải xa nhà nên thỉnh thoảng cũng tự nấu lấy để ăn. Có thể nói món gà rô-ti của mẹ tôi đã được truyền từ đời mẹ đến đời con sang đời cháu và hy vọng sẽ tiếp tục đến những thế hệ sau này…

Món ăn ngon lại dễ làm nên tôi xin gởi đến bạn đọc Bếp Ấm công thức dưới đây, hy vọng quý vị thành công và ngon miệng.

             

I/ VẬT LIỆU:

– 1kg thịt gà

– 800-1000g củ cà rốt (củ cải đỏ)

– 300-500g nấm tươi champignon de Paris

– 1 củ hành tây cỡ trung hoặc ít củ hành ta càng ngon

– 3 muỗng cà phê muối

– 1 muỗng cà phê đường

– một chút bột ngọt (nếu muốn)

– 1 muỗng cà phê tiêu ( nhiều hay ít tuỳ khẩu vị)

– dầu ăn dùng để chiên

                 

II/ CÁCH LÀM

– Gà thái miếng to bằng nửa lòng bàn tay

– Cà rốt gọt vỏ, thái miếng tròn dầy chừng 0,5 cm

– Nấm tươi lau sạch, thái lát mỏng chừng 0,3 cm

– Hành lột vỏ , thái theo chiều dọc chừng 1cm

Đổ dầu vào chảo và chiên gà cho vàng cả hai mặt, tiếp theo là chiên hành cho vàng, sau đó chiên cà rốt cho xém hai mặt, nấm chiên cho hơi săn lại là được.

   

Bỏ thịt gà và hành đã chiên vào nồi, đổ nước sâm sấp ( nước dừa tươi hoặc nước lạnh) cho muối, đường, bột ngọt vào và nấu với lửa lớn.

Khi nước bắt đầu sôi thì vặn lửa nhỏ lại để nấu riu riu trong vòng 15-20 phút cho gà công nghiệp, gà đi bộ hoặc gà ở VN có thể nấu lâu hơn một chút.

Cho cà rốt và nấm và tiêu vào nấu với lửa lớn, sau khi sôi, để lửa nhỏ chừng 10 phút là xong.

Gà rô-ti thường dùng chung với bánh mì.

III/ CHÚ Ý

– Các vật liệu được chiên sơ trước khi nấu sẽ làm món ăn có hương vị thơm và ngon hơn

– Thời gian nấu có thể thay đổi đi một chút tuỳ theo độ cứng của gà và tuỳ theo khẩu vị  của mỗi người (muốn ăn cứng hoặc mềm).

– Nấm tươi thường ngon hơn và tạo thêm vị ngọt cho thức ăn, nếu không có nấm tươi có thể dùng tạm nấm hộp. Ở VN có thể dùng nấm rơm hoặc các loại nấm khác thay thế, các loại nấm mềm thì không cần xào trước mà chỉ cần bỏ trực tiếp vào nồi 5-10 phút trước khi món ăn nấu xong là được

Bài viết và hình ảnh : Lê Thân Hồng Khanh