ĐÂU RỒI CÁNH THIỆP ĐẦU XUÂN ?

Ngày đăng: 28/01/2022 08:36:53 Sáng/ ý kiến phản hồi (0)

Mấy ngày đầu năm dương lịch tôi nhận hàng trăm thiệp chúc mừng năm mới trên mạng, để tỏ vẻ biết điều tôi cũng trả lời cám ơn bằng những logo  có sẳn như cám ơn, thank mà không cần viết gì thêm. Thú thật, mấy chục năm trước, gần tết tôi chỉ nhận được vài chục tấm thiệp từ các nơi gửi qua bưu điện là lòng mừng vô số. Một số thiệp đẹp được gắn dưới tấm kính bàn làm việc tiếp khách cho mọi người nhìn thấy, một số cột chỉ đỏ treo lủng lẵng vào cành mai trong chậu chưng giữa nhà , gió xuân hay quạt trần trong nhà thổi bay phất phới nhìn thấy nét xuân về.

Theo phong tục tập quán truyền lại, nghe đâu từ đời Đường bên Trung Hoa thì người chúc và người nhận thiệp chúc không gặp nhau, cho dù ở cùng một làng với nhau… người chúc Tết không đến nhà người mình chúc, họ sai gia nhân mang tấm thiệp xuân đến nhà bề trên, thân hữu mà mình cần chúc. Còn người nhận, muốn đáp lễ, cũng làm ngược lại như vậy. Kể ra cũng cầu kỳ.

Ở Phương Tây như nước Pháp vẫn duy trì một truyền thống riêng biệt có từ cổ xưa đó là trong những ngày  đầu năm mới, họ đi thăm người thân, bạn bè, đồng nghiệp…  và mang quà cho người nghèo, người bệnh. Nếu không gặp thì để lại tấm danh thiếp với góc trên bên phải được bẻ quặp. Lệ đó làm phiền những người thích tự do, nên họ cải tiến thành thói quen là cứ vào ngày đầu năm, họ viết lời chúc mừng lên danh thiếp, rồi nhờ người chuyển. Phải đến khoảng năm 1930, dân Pháp mới có thói quen dùng bưu thiếp, có in hình vẽ màu sắc. Việt Nam chịu ảnh hưởng văn hóa Tây Tàu nên cũng chơi thiệp xuân lâu đời

Mấy năm nay, không phải do dịch bệnh nhưng thú chơi thiệp xuân tự nhiên lặn mất. Kinh tế yếu kém ? không phải nhưng người ta cho rằng gửi thiệp là trò phù phiếm tốn tiền ! mà dẫu cho có muốn chúc bằng thiệp cũng phải tốn công đi tìm ở các nhà sách. Chợ thiệp ở đường Hàn Thuyên, Nguyễn Du gần bưu điện thành phố đã bị dẹp tự thuở nào!

Nhớ ngày xưa ra chợ thiệp, khách mặc sức mà lựa, từ thiệp in trơn hình hoa mai, bụi trúc đến thiệp in con vật cầm tinh năm đó. Thí dụ như năm 2022 là năm Nhâm Dần thì có vô số thiệp hình cọp: Cọp đứng trên núi, cọp uống nước bên bờ suối rồi thiệp một bầy cọp tượng trưng có sự phát triển sinh sôi nẩy nở trong gia đình, trong xí nghiệp. Các công ty in năm nào cũng có họa sĩ thiết kế mẫu mới theo khuynh hướng riêng. Mấy năm trước thiệp có khuynh hướng in hình ông đồ,  bánh chưng, tràng pháo, hoa mai, vài câu liễn. Một chủ sạp thiệp cho biết, thiệp in các hình tết thì giá rẻ hơn thiệp hình có cọp, hình số năm như 2022 là cao giá hơn vì nhà in sản xuất ít, bán không hết thì  thì bỏ luôn, hoặc để đến 12 năm mới quay lại, thiệp cũ xuống màu hoặc hư đi.

Năm nay, theo anh Nhựt buôn thiệp lâu năm ở chợ thiệp Hàn Thuyên cho biết, tuy không bày hàng ra nhưng anh luôn theo dõi thị trường vì đó là cái nghiệp, thú chơi quý phái, phải có đầu óc mỹ thuật. Thí dụ như năm nay công ty Kiến Vàng có thiệp con cọp , mục đồng và cây tre dựa theo truyện cổ dân gian, trên cây tre thì có  nhiều đồng tiền vàng treo lủng lẵng.

Lời chúc năm nay cũng có thay đổi , cầu chúc cho anh chị khỏe như cọp và trọn năm lúc nào cũng một gạch đỏ. (âm tính).

Nói chuyện thiệp ngày nay, nhớ chuyện chơi thiệp tết ở vùng quê hồi năm 1960. Ở thôn quê như quận Chợ Lách , Vĩnh Long lúc trước tiệm tạp hóa nào cũng có bán thiệp cho bà con trong xóm mua dùng. Thiệp thì chỉ có vài mẫu thôi, loại một đồng và loại hai đồng. Loại một đồng thì là thiệp in hoa có kim tuyến chiếu sáng khi gặp ánh nắng, tuy nhiên loại này để chừng một năm, kim tuyết rớt keo ra để lại vết thâm đen rất xấu. Loại hai đồng là thiệp đôi in bông mai vàng nổi có đề chữ Cung chúc Tân Xuân hoặc trái dưa hấu xanh hay bầy gà  và heo mô phỏng kiểu tranh Đông Hồ.

Các giới chức trong chính quyền thì in thiệp lớn, có màu đỏ mạ vàng hình cây tre.  Trong thì đề tên, chức vụ như Nghê Minh Mẫn: Quận trưởng.  Đến nhà các công chức thì thấy những tấm thiệp của các quân binh chủng, đa số đều có nhánh mai vàng, huy hiệu và câu Chúc  Mừng Năm Mới. Thật ra, thiệp chúc quan trọng nhất là tên người chúc có chức vụ, nghề nghiệp. Chức vụ càng to thì người được chúc được hãnh diện, họ có thể giữ trong nhà nhiều năm để làm kỷ niệm.

Những năm gần đây, có người suy nghĩ câu chúc ưng ý là làm bài thơ có vần điệu, để rồi chuyển đến bè bạn, người thân vào đêm giao thừa mà không cần ghi tên mình trong tin nhắn vì nghĩ rằng Ta khá quan trọng nên người nhận sẽ biết. Do vậy, người nhận sẽ hứng được một “trận mưa” lời chúc đầu năm và họ cũng rất lịch sự hồi đáp theo tin nhắn mà cũng không biết mình trả lời cho ai. Riêng những ai trên facebook thì tìm trên mạng một tấm thiệp đẹp, hay một clip chúc xuân nhấp nháy để bấm chuyển bạn bè, không biết người nhận cảm thấy hạnh phúc thế nào, nhưng đa số đều than vãn: xóa mấy hình mệt quá, mà để thì nặng máy !

LƯƠNG MINH

7/1/2022

bài đăng số xuân Ra Khơi 2022

 

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Các bài viết mới khác