Tôi thuộc thế hệ mà gu âm nhạc không phải là nhạc mới lại càng không phải nhạc rap nhưng quả thật tôi rất thích những bản rap của Đen Vâu bởi vì lời bài hát rất hay, rất đời đã chạm đến trái tim chúng tôi- những con người “cổ lỗ sĩ” thuộc thế hệ vắt qua hai thế kỷ 20& 21. Đen Vâu bước vào nghệ thuật chưa lâu đã nổi lên như một hiện tượng âm nhạc, thu hút hàng triệu người hâm mộ và trở thành top 1 trending youtube và giữ vị trí đó đến nay. Mới đây bản nhạc rap ra mắt chỉ sau một đêm đã thu hút hàng chục triệu lượt xem. (tính đến sáng 6/1/2021, sau 1 tuần đã có 22 triệu lượt view) . Rap việt đã được giới trẻ đón nhận, cũng có lẽ ca từ hay và ý nghĩa. Hướng về tình yêu gia đình để càng thêm trân quý. Nhất là trong giai đoạn đạo đức đang bị báo động, thời gian này xảy ra nhiều chuyện cho thấy có một số bạn trẻ được nuông chiều dẫn đến sống không có trách nhiệm với chính mình. Nhạc Đen Vâu từng câu từng chữ mộc mạc, đơn giản thôi nhưng rất thấm. Và cũng bởi chúng ta tìm được bóng dáng mình ít nhiều trong đó. Vì vậy nhạc Đen Vâu được đông đảo công chúng yêu thích. “Mang tiền về cho mẹ”đã được nghệ sỹ Bạch Tuyết chuyển thể thành vọng cổ, chỉ sau 2 ngày (tính đến sáng 06/01/2022) đã thu hút 112 nghìn lượt view. Và khi nghe nghệ sĩ Bạch Tuyết ca bài này, thực sự cảm xúc trong tôi phải nói là tan chảy. Rất xúc động.

Mở đầu Đen có lời thoại hỏi mẹ: – Tuần sau con về mẹ có cần mua gì không?

Mẹ trả lời: -Không cần mua gì đâu! Nhà đủ hết rồi.

Từ đó để thấy rằng cha mẹ (chân chính) nào cũng không đỏi hỏi gì ở con. Còn đứa con hiếu thảo thì tự hứa với lòng:

Mang tiền về cho mẹ, không mang ưu phiền về cho mẹ.

Tuy nhiên có ai đó cho rằng đây là thông điệp sai vì họ lý giải rằng có những cha mẹ không nuôi con tốt, xài tiền con để đánh bài (số này cũng là thiểu số). Bởi vậy bài hát này dành cho những đứa con ngoan và những bậc cha mẹ chân chính. Dù ba mẹ nghèo nhưng con được nuôi dạy tử tế nhất với những gì có thể. Con biết cha mẹ lam lũ, biết đồng tiền cha mẹ kiếm được rất vất vả, để chắt chiu nuôi con ăn học. Không tiếc gì với con. Có người còn cầm nhà, bán nhà để có tiền cho con ăn học. Trường hợp cha mẹ có chức quyền, nhiều bổng lộc, làm ăn may mắn phất lên…có của chìm của nổi thì khác. Nhưng để có được đứa con ngoan là điều đáng mơ ước. So sánh, minh chứng để có cái nhìn rõ nét hơn. Nếu không đồng cảm dẫn đến chê khen cũng không nên phiến diện. Bài hát này trước hết là là lời tâm tình của Đen Vâu nói với mình, nói với mẹ và nói cho những hoàn cảnh như mình. Nếu khán giả tìm thấy tiếng nói tri âm đồng điệu, sẻ chia. Đó là bản nhạc, là tiếng lòng của người nghệ sĩ dâng tặng cho đời.

Bài hát này cũng là “quà tặng” cho những bậc cha mẹ chân chính hết lòng thương yêu con. Vẫn biết rằng một tác phẩm nghệ thuật nào cũng có những luồng ý kiến khác nhau. Cũng có ý kiến cho rằng “đem tiền về cho mẹ”là tạo áp lực cho con cái. Mở đầu bài hát mẹ đã trả lời là:- không cần mua gì. Nhà đủ hết rồi. Có thấy cha mẹ tạo áp lực gì đâu. “Nước mắt chảy xuôi” mà cha mẹ (chân chính) nào cũng thương con, lo cho con hết lòng, mong con khôn lớn, trưởng thành: “ Cũng may mà cha mẹ nghèo để con biết đồng tiền làm ra khó” Cái nghèo dĩ nhiên là không ai muốn nhưng đôi khi nhờ vậy mà con ngoan biết lo toan cuộc sống, biết tiết kiệm chi tiêu đồng tiền mồ hôi nước mắt một cách đúng đắn. Bạn có thắc mắc rằng: – Ủa vậy ai giàu thì con hư à? Hay là chẳng lẽ mọi đứa con nhà nghèo đều ngoan à? Không! Tùy phước nhà thôi! Nhưng nếu quan sát cuộc sống xung quanh chúng ta thấy con nhà nghèo ít quậy phá hơn! Có những người giàu con họ cũng rất ngoan nhưng cũng có những đứa con nhà có điều kiện thường ỷ lại, không chịu học hành, cố gắng. Vì nghĩ rằng nhà có tiền dại chi mà học mà làm cho cực. Ai chẳng thích hưởng thụ.

Trở lại mạch xúc cảm của Đen. Cha mẹ Đen nghèo, vất vả nuôi con, và vì vậy Đen cũng phải vào đời sớm khi vừa học xong phổ thông. Mẹ từng làm nhiều nghề để kiếm sống. Đen thấu hiểu được điều đó nên muốn đỡ đần cho mẹ đôi chút. Những gia đình khác chật vật kiếm sống cũng sẽ rất cần những đồng tiền con làm được. Ví dụ để lợp lại mái nhà đã dột… “Đem tiền về cho mẹ” có thể mẹ không dùng đến mà mẹ dành dụm cho con, lo tiếp cho con như dựng vợ gả chồng, còn cả một tương lai dài phía trước. Tại sao không? Nhờ mẹ cất giùm vì mẹ (không nói đến những người vứt con không nuôi, cờ bạc, hay tiêu xài vô độ) là nơi con cảm thấy an toàn . Vòng tay mẹ là bình yên nhất! Mang Tiền về, không hẳn là tiền mà ý nói thành quả cho thấy con thành công, mang niềm vui về cho mẹ chứ “không mang ưu phiền về cho mẹ”. Không mang nợ về bắt mẹ trả (nếu không xã hội đen sẽ dí)

Đen nhớ : “Cái máy tính mà con thu âm mấy bài đầu mẹ đổi bằng mồ hôi.

“Ôi những ngày xám ngoét, gió liêu xiêu dáng mẹ gầy so. Có khi mẹ ngất giữa đường vì cả ngày chẳng có gì no. Mẹ không dám ăn, không dám mặc không dám tiêu cũng chỉ vì lo cho con”. Chính vì thế khi con làm có chút đỉnh, con báo đáp cho cha mẹ cũng là điều nên làm và hoàn toàn tự nguyện, mua cho mẹ cái túi, được mẹ dùng lòng cũng cảm thấy vui và hạnh phúc.

“Tiếng nói đầu tiên, Nét chữ đầu tiền là do ai dạy? Chính là mẹ. Sai lầm đầu tiên là nhờ ai sửa? Chính là mẹ. Vấp ngã đầu đời là được ai nâng? Luôn là mẹ.” Những ký ức không thể quên: “Bài hát hay nhất trần đời là lời mẹ ru giữa trưa nắng hè. Thức ăn ngon nhất trần đời là cơm bếp củi mẹ nấu soong gang”. Sau này con cái lớn lên có thể đi khắp chân trời góc bể, ăn những món ngon trong nhà hàng sang trọng nhưng dễ gì tìm lại những món ăn giản đơn nhưng thấm đẫm tình yêu của mẹ trong mái ấm gia đình.

“ Bước ra đời là ông này bà nọ trở về nhà là một đứa con ngoan” câu chốt của đoạn này mang ý nghĩa khái quát từ cuộc sống và đúc kết lại rất hay, hàm súc, tinh tế. Phần tiếp theo là những câu mang tính dự báo, có một chút triết luận nhẹ nhàng như một điều dĩ nhiên mà ai rời mái ấm cha mẹ lao vào đời cũng phải tự mình đối diện.

“ Những đứa trẻ rồi sẽ đi xa nhà. Sẽ có rất nhiều hành trình qua trong đời. Rời xa mái nhà đừng hòng còn ai nuông chiều. Và sẽ phải nếm rất nhiều mặn ngọt, chua cay, đắng”. Cuộc đời vốn thế, để thấy rằng gia đình cội nguồn luôn là số 1 không thể nào thay thế.

Mong muốn của cha mẹ là gì?: Con trưởng thành, ra ngoài phải biết chăm sóc bản thân, biết “lo cho mình” để cha mẹ yên lòng. Một câu nói mộc mạc giản đơn mà đầy tình mẫu tử. “về đây mà gầy là mẹ cho ăn đòn”.

Con bây giờ đã gặt hái được ít nhiều thành công, người hâm mộ xếp hàng dài xin chữ ký, con biết ơn khán giả, con tự hào là con của mẹ “ Dù không phải thế phiệt trâm anh” nhưng con đã trở thành người có ích được mến mộ trong lòng công chúng. Đồng tiền con kiếm được là đồng tiền chân chính bằng lao động sáng tạo của con. “ Tiền của con không cần phải rửa” nó chỉ “ám mùi mồ hôi” công sức của con để mẹ yên lòng: Lao vào đời không làm mẹ phiền lo. Mang tiền về cho mẹ là đồng tiền thơm tho”. Và con cũng biết thời gian khắc nghiệt không ai có thể ngược dòng tàn phá của thời gian. Con mỗi ngày mỗi lớn, mẹ mỗi ngày già đi “Bao nhiêu tiền mua lại được một ngày khi con ngồi vừa lọt cái soong gang” Thời gian trở lại thời thơ ấu là điều không thể. Nhưng con vẫn “muốn được nghe mẹ mắng mỗi ngày để con thấy rằng mình còn chưa không ngoan” Khi con đi ra ngoài mẹ vẫn luôn dõi theo con để mà nhắc nhở: “Đừng ham chơi và chọn bạn mà chơi” cạm bẫy ngoài kia nhiều lắm! Con hãy cẩn thận và biết giữ gìn sức khỏe: “ Chạy xe ra ngoài đừng rồ ga bốc đầu. Ra bên ngoài học điều hay mang về. Tiền khó kiếm tập xài cho tiết kiệm. Đừng hút thuốc như ba mày”.

Và con biết, tháng ngày lam lũ đã sớm bào mòn sức khỏe và tuổi xuân, thời gian tàn khốc quá! Con muốn làm gì đó để bù đắp cho mẹ dù chỉ một chút thôi! “Nếu con có nhiều tiền tiền con sẽ sản xuất son môi. Màu son cho các mẹ con đặt là son sắt”. Vâng! tấm lòng son sắt của các mẹ một đời chăm lo cho chồng con rất đáng được ghi nhận. Cảm hứng tự sự đan xen những lời tâm tình bằng ngôn ngữ dung dị, mộc mạc rất đời thường nhưng dễ đi vào lòng người. “ Giờ con không phải doanh nhân con vẫn có kế toán để tiền của con không có đứa nào thó mất” .Đây cũng là lý do Đen muốn gửi tiền cho mẹ: “ Vì tay mẹ có nhiều vết chai nên con đưa tiền về để mẹ cầm cho nó chắc”. Đen hiểu có lao động vất vả mới biết trân quý đồng tiền. Để từ đó đặt niềm tin đúng chỗ bởi anh biết mẹ bao giờ cũng dành điều tốt nhất cho con. Lòng người mẹ nào cũng vậy. Con là tất cả. Lo cho con cho đến khi sức cùng lực kiệt vẫn đau đáu vì con. Tiếp tục mạch cảm xúc là một câu lý giải: “Chim thì có tổ là con người thì chắc chắn phải có tông”. Gia đình là nguồn cội, không có nơi nào an yên và ấm áp hơn mái ấm gia đình và vòng tay cha mẹ. Điều này là tuyệt đối. “Mang tiền về cho mẹ hiền” để làm gì? Và chúng ta hãy nghe Đen trả lời cho bản thân Đen và thay cho nhiều bạn trẻ là: “Để mẹ may thêm đôi cánh” chắp thêm đôi cánh cho bước vào đời cao xa hơn. Dành dụm giùm con để sau này còn lo tiếp những việc con cần trong tương lai. Bài hát lại tiếp tục với những ca từ hay và ý nghĩa : “ Cũng may đã từng lênh đênh để con biết yếu thì đừng ra gió”. Quả thật ca từ đốn tim đông đảo công chúng trong đó có cả thế hệ chúng tôi, thế hệ không còn trẻ nữa đã đủ chiêm nghiệm với cuộc đời này.

Qua những dòng tiểu sử trên Bách khoa toàn thư Wikipedia tiếng Việt. Được biết Đen Vâu sau khi học xong THPT,vào đời sớm bằng những công việc vất vả…những năm tháng lăn lộn kiếm sống đó, cộng với những trải nghiệm cùng gia đình từ Nam ra Bắc đã tạo vốn sống cho Đen Vâu”: “từng lênh đênh” để biết tìm hướng đi đúng. Bạn ấy đã “tìm thấy đường, trong bao la muôn trùng xa đó”. Đen cảm ơn đời, chúng ta cảm ơn Đen sau 4 năm ấp ủ đã trải lòng vào bản nhạc với những điều hữu ích giản dị mà rung động lòng người. Ca khúc này thực sự có giá trị truyền cảm hứng tích cực hơn những bài giáo huấn khô khốc phi thực tế. Kết thúc bản nhạc với điệp khúc: “Mang tiền về cho mẹ, đừng mang ưu phiền về cho mẹ…Và cuối cùng với câu nói hóm hỉnh: “ Ba cần thì xin mẹ haha..ha” rất dễ thương và rất đúng với những gia đình truyền thống.

Còn ai cảm thấy không đúng, cha mẹ không xứng đáng… thì thôi! không đem tiền về cho mẹ có sao đâu, đời luôn có ngoại lệ mà! Đen nói với ai đồng cảm chứ Đen không bắt ai cũng như anh. Nên cũng đừng bắt bẻ mà chi.

Đến với nghệ thuật, bài hát đầu tiên để công chúng biết đến Đen là hát với cô bé xứ Huế. Nơi mời Đen bước lên sân khấu chuyên nghiệp cũng chính là Huế- xứ sở của thành quách rêu phong- nơi trọng sự bảo tồn, tính cách trầm lắng, khiêm cung nên cái mới phải được sàng lọc không dễ gì đón nhận. Điều này làm cho chúng tôi không khỏi ngạc nhiên xen lẫn thú vị.

Như vậy Đen Vâu chỉ mới bước vào con đường âm nhạc từ năm 2016 đến nay thời gian chưa lâu. Đen đã gặt hái được những thành công đáng ghi nhận với hàng triệu fan hâm mộ … Bởi tài năng và sự lao động nghệ thuật nghiêm túc. Những trải nghiệm của cuộc sống là chất liệu để đưa vào loại hình nghệ thuật hiện đại mới mẻ bằng ca từ hay, chạm đến hàng triệu trái tim. Dù Đen không qua trường lớp chuyên nghiệp nào anh vẫn trở thành nhạc sĩ và người biểu diễn có sức ảnh hưởng lớn, tác động tích cực vào cách nghĩ, cách sống cho giới trẻ hiện nay. Âm nhạc có sức thuyết phục khi nó xuất phát từ trái tim, sự chân thành, nó đi vào trái tim rồi đọng lại những thông điệp cần nhắn gửi. Dù đôi lúc có những câu còn thô ráp mang tính đời thường như ở một số bài khác nhưng có lẽ rap là ngôn ngữ đường phố phải đậm chất đời thường nên đôi khi có ngoa ngôn một chút. Nên chúng ta nhìn ưu điểm vượt trội chứ không đánh giá tiểu tiết. Dù sao những bản rap có ca từ hay đã làm nên tên tuổi của Đen Vâu. Thành công của Đen là điều đáng trân trọng và cỗ vũ. Chúng tôi thực sự rất thích các bài như: Trốn tìm, Mười năm, Đi về nhà và Mang tiền về cho mẹ… Không phải ngẫu nhiên mà phải xuất phát từ năng khiếu có sẵn, cùng với đam mê. Đen từng sáng tác và biểu diễn văn nghệ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Điều này cho thấy những gì thuộc sáng tạo nghệ thuật cần nhất là năng khiếu, lòng đam mê và sự lao động nghiêm túc.Không có năng khiếu không làm được điều này. Mong Đen Vâu tiếp tục có những sản phẩm âm nhạc mới, dành được sự yêu mến trong lòng người hâm mộ.

Sài Gòn ngày 06/01/2022

Hoàng Thị Bích Hà