Hôm mùng 7 tết Đinh Dậu, tôi có gặp lại họa sĩ Lâm Chiêu Đồng, anh bạn mà tôi đã quen hơn mươi năm về trước. Năm 2005, tôi có viết một bài về anh đăng trên Thời báo Tài Chính Việt Nam. Gần đây, các anh chị em thỉnh thoảng thấy anh xuất hiện  trên trang nhà nên có hỏi tôi họa sĩ  này vẽ tranh gì mà chúng tôi không được biết. Tôi định bụng hôm nào rảnh sẽ trả lời câu hỏi đó, bổng hôm qua khi lục chồng báo cũ, tình cờ gặp lại được bài viết năm xưa, tuy bài báo đó chưa khắc sâu được hình ảnh cũng như tài nghệ của anh nhưng cũng tạm khái quát được một nghệ sỹ ở Vĩnh Long đang đơn thân đi vào ngành hội họa không cọ (LM)

Trong cuộc triển lãm tranh hồi cuối năm 2004 tại Hội Mỹ Thuật TP. Hồ Chí Minh, người xem tranh rất ngạc nhiên khi thấy những bức tranh tuyệt đẹp trông như tranh sơn dầu, nhưng từng nét lại đa sắc màu, nhìn kỹ thì đó là những bức tranh được hoạ sĩ Lâm Chiêu Đồng tạo nên từ những mảnh giấy được xé và dán ghép lại tạo thành bức tranh. 

Lâm Chiêu Đồng được sinh ra tại Vĩnh Long nhưng từ bé đã theo cha xuôi ngược khắp mọi miền, bởi ông cụ vẫn theo nghề nấu cao hổ cốt gia truyền và mang hàng đi giao khắp các tỉnh thành, nhưng khi đến tuổi nhập học thì cậu bé được người chú có tiệm bánh ở chợ Vĩnh Long rước về cho đi học chữ Hoa lẫn chữ Việt, lúc bấy giờ năng khiếu của cậu bé Đồng đã bộc lộ trong con người của cậu qua những nét vẽ bằng bút lông trên giấy trắng! Những bức vẽ tuy đơn sơ nhưng phảng phất nét thuỷ mặc Trung Hoa. Tỉnh lẻ như Vĩnh Long không có thầy chuyên môn để hướng dẫn, mà tuổi trẻ của anh có nhiều ước vọng. Có lúc anh thấy mình có thể đi vào lĩnh vực hội hoạ Tây phương, có lúc anh nghĩ mình sẽ thành công trong nghề điêu khắc. Thế rồi không thể nào mãi dạo chơi trong mộng tưởng khi đến tuổi phải lập thân. Lâm Chiêu Đồng lao vào cuộc mưu sinh bằng nghề làm bánh, sau đó anh chuyển dần sang lĩnh vực sơn mài và rồi cuối cùng cũng đã tạo dựng nên một xưởng sơn mài chuyên sản xuất thùng máy may có cẩn sơn mài. Hàng làm ra bán rất chạy, khắp các tỉnh thành đều có đại lý, xưởng sản xuất ngày càng mở rộng nên đã tạo được việc làm cho trên năm mươi lao động. Tuy làm ăn phát đạt nhưng lòng anh vẫn đau đáu vê hội hoạ. Anh kể, có một lần bất chợt nhìn thấy được bức xé dán khổ nhỏ của một họa sĩ già ở gần nhà, lòng anh bỗng dậy lên một tình yêu thật mảnh liệt về chất liệu này! Lòng thầm mong có một lúc nào đó sẽ thực hiện niềm mơ ước đó! Và rồi ngày đó đã đến, một người bạn thân sắp làm lễ tân gia cho ngôi nhà, anh nghĩ anh sẽ sáng tác hai bức tranh bằng chất liệu xé giấy dán để làm quà, đó là 2 bức Phố Cũ và Quê Xưa. Khi tranh hoàn thành đã có nhiều bạn bè ghé xem và động viên nên theo đuổi công việc này! Bởi chất liệu này rất kén người, nên mình có khả năng mà không làm sẽ rất uổng. Và rồi năm 2001, cuộc triển lãm tranh khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long được tổ chức tại Cà Mau, anh đã sáng tác bức “Quê Hương còn mãi màu xanh” để tham dự, và kết quả anh đạt giải nhất. Từ những đánh giá của công chúng và sự khuyến khích từ bạn bè, trong 3 năm anh cho ra đời mấy mươi bức tranh xé dán kích thước lớn.

Nói về thể loại tranh này, hoạ sĩ Lê Triều Điển nói: Chất liệu tranh xé dán (Collage Art) này đã xuất hiện hàng trăm năm trước ở châu Âu, từ khi ngành ấn loát ra đời, nhưng ở Việt Nam từ trước tới nay chỉ thấy có hoạ sĩ Hồ Hoàng Đài là chuyên về chất liệu này, có lẽ bởi rất nhiều cái khó của nó khi muốn cho ra một bức tranh đẹp. Hỏi Chiêu Đồng quan niệm về cuộc sống, anh trả lời: “Tri túc tâm thường lạc. Vô cầu phẩm tự cao”.

  Lương Minh

Báo Tài Chính, Thứ tư 19/4/2005

H1                                     Quê hương còn mãi màu xanh

h2

h3