Mấy ngày nay theo dõi các bài viết và hình ảnh lễ tang Hoà thượng Tuệ Sỹ, tôi hết sức choáng ngợp trước sự ngưỡng mộ của mọi người dành cho Ngài. Mọi người kể cả những người bên thắng cuộc, như ông Trương Huy San, cũng dành cho Ngài những lời tốt đẹp. Cũng có những tín hữu Công giáo, tích xanh trên Facebook như các ông Duan Dang, Hai Le… chân thành ca ngợi Ngài.

Tôi không dám nói gì thêm vì tự thấy thừa thãi. Tuy nhiên có một vài hình ảnh giữa Ngài Tuệ Sỹ và Ngài Trí Siêu cao đẹp quá, khiến tôi phải tìm hiểu.

Ngài Tuệ Sỹ sanh ngày 5/4/1945, Ngài Trí Siêu sanh 15/4/1944, coi như đồng trang lứa.

Quê gốc ngài Tuệ Sỹ ở Quảng Bình, quê ngài Trí Siêu ở Quảng Trị, cách nhau con sông Bến Hải, nhưng cũng có thể coi là đồng hương.

Mỗi ngài có một con đường riêng để trau dồi trí tuệ và tu hành nên chắc là giai đoạn này, các ngài chưa biết nhau. Cho mãi đến năm 1964, một người 19 tuổi tốt nghiệp cao đẳng Phật học Sài Gòn, một người 20 tuổi vừa học xong đại học Đà Lạt. Lúc nầy có thể nghe tên nhau nhưng biết mặt nhau chưa thì không thấy tài liệu nào ghi chép.

Năm 1970, trong khi một người 25 tuổi được bổ nhiệm chức danh giáo sư thực thụ của đại học Vạn Hạnh thì người kia 26 tuổi làm luận án Tiến sĩ Triết học (về Phật pháp) ở đại học Wisconsin Hoa Kỳ.

Năm 1974, hai người thực sự gặp nhau. Ngài Tuệ Sỹ đảm nhiệm cương vị Xử lý Khoa Trưởng Phân khoa Phật học đại học Vạn Hạnh, ngài Trí Siêu là giáo sư thỉnh giảng. Giai đoạn này, trong tình bạn của hai người chắc chắn in đậm hình bóng của hai con người khổng lồ khác là Hòa thượng Thích Minh Châu và ngài Phạm Công Thiện.

Dĩ nhiên trước 30/4/1975, hai ngài đều là thành viên của Giáo hội PG,VN. Thống nhất.

Những chuyện xảy ra sau đó mọi người đều biết. Chấn động nhất là cái án tử hình dành cho hai ngài năm 1988, tôi không lập lại. Chỉ có một chi tiết nên nhắc tới là ngài Trí Siêu được ra tù ngày 31/8/1998 thì hôm sau 1/9/1998, ngài Tuệ Sỹ mới được thả. Lúc đó ông Phan Văn Khải làm thủ tướng và ông Lê Khả Phiêu làm tổng bí thư.

Nhìn những tấm hình hai người chụp chung mới thấy tình bạn của họ quá sâu dày. Buồn nhứt là tấm hình ngài Trí Siêu khiêng ngài Tuệ Sỹ nhập quan.

Có một tấm hình hai người để tóc và ghi năm chụp 1989, cần phải coi lại thời gian vì hai ngài lúc nầy là tử tù. Có thể là năm 1999, thấy ngài Trí Siêu cầm chiếc hộp băng cassette.

Xin để lại đây mấy tấm ảnh đó để kính tiễn thầy Tuệ Sỹ và chia buồn với thầy Trí Siêu.

• 27/11/2023

ĐÀO DŨNG TIẾN

Hinh 2