Hôm bữa tình cờ nghe cô Tôn Nữ Thị Ninh , cô giáo hồi ĐHSP , trả lời phỏng vấn về tình gia tộc trên đất khách làm lòng dạ tui bâng khuâng mấy nổi . Tui nhớ nhất về cái ý cô nói về bà con dù thiệt là xa cũng là dòng họ mà họ thuộc về , họ không chỉ thuộc về từng mỗi gia đình , được gọi bằng cụm từ ‘nuclear family ‘ .

Bữa nay tui thấm thía cái tình gia tộc cô Ninh nói khi theo anh Năm đến thăm ông anh chung đầu ông cố . Anh là đại trưởng lão trong dòng họ , một cây đại thụ trong xã hội miền Nam những thập niên hồi nẵm , năm nay anh 95 tuổi.

Người sống xa quê hương luôn đau đáu trong lòng tình quê hương , về cố quận , về những người từng đến từng ra đi trong cuộc đời của họ. Ở đây , bà con dòng họ nơi xứ người thường kết nối với nhau trong tinh thần gia tộc , thân thiết còn hơn khi còn ở quê nhà . Các cụ gặp nhau để nói với nhau về quá khứ vì trong quá khứ đó , các cụ từng dính chặt với nhau. Và trên tất cả đó là tinh thần luôn thuộc về một dòng họ , thuộc một truyền thống . Gần hơn chút nữa là bởi vì ông nội bà nội của người nầy là ông ngoại bà ngoại của người kia.

Quan sát cách đại trưởng lão nói chuyện với anh Năm, đại trưởng lão như người quá già hóa trẻ cho dù mắt đã mờ không cần thấy , tai đã đóng lại , chẳng cần nghe , nhưng phong cách của một bậc trí giả miền Nam vẫn rạng ngời . Và cái sự rạng ngời đó là tinh hoa của dòng họ mà đại trưởng lão thuộc về .

NGUYỄN NGỌC HẠNH

10-10-2025

H2 Tác giả và chị chồng

h3 Đình núi nhìn từ thung lũng