Câu hỏi về Miếu & Đình nêú trả lời thỏa đáng cho tới, thì sẽ khá dài và hơi chuyên sâu bên Hán Nôm. Nên trước mắt là tôi chỉ khái quát ngắn liên quan đến Miếu Quốc Công thôi .

  ĐÌNH : Trong 12 chữ Đình Hán Việt, không có chữ nào liên quan đến việc tôn giáo tín ngưỡng . Chỉ có chữ ĐÌNH thuộc bộ ĐÀU có 7 nét có nghĩa là CÁI ĐÌNH, nhưng cái đình nầy có nguồn gốc là nơi dừng chân cho khách đi đường . Thí dụ như DỊCH ĐÌNH là cái nhà cho PHU TRẠM chạy công văn nhà nước, thư từ..v..v dừng lại nghỉ ngơi hay bàn giao cho Trạm kế tiếp .

Từ CÁI ĐÌNH nầy trở thành CÁI ĐÌNH ĐỂ THỜ THÀNH HOÀNG BỔN CẢNH ở nước ta ( bên TQ không có ),  là cả một quá trình biến thiên khá dài , nhưng cái ĐÌNH này cũng là cách NÓI của dân gian VN ( mà ta cho nó là TỪ NÔM cũng được), chớ nếu phải viết ra văn tự vẫn phải viết là chữ MIẾU,

MIẾU : Thuộc bộ NGHIỄM có 15 nét, là cơ sở vật chất để THỜ CÚNG QUỶ THẦN .

——————

Dân gian gọi là ĐÌNH TÂN GIAI nhưng bức hoành phi thì viết là TÂN GIAI VŨ MIẾU . Tương tự ta có ĐÌNH LONG HỒ viết là LONG HỒ MIẾU VŨ , LONG THANH MIẾU VŨ …v…v….

Như vậy sẽ không có vấn đề đình và miếu cái nào TO hơn cái nào. Ta có MIẾU THỔ THẦN nhỏ xíu nhưng cũng có Văn Miếu Quốc Tử Giám hoành tráng .

Nhưng như vậy thì ta sẽ gặp câu hỏi TẠI SAO dân gian không gọi là ĐÌNH VĂN THÁNH hay ĐÌNH QUỐC CÔNG ? Mà cả NÓI và VIẾT đều là Văn Thánh Miếu và Miếu Quốc Công ?

Thật khó lý giải ngắn gọn nổi câu hỏi nầy ! Mà ta tạm “suy luận” cho riêng 2 cái MIẾU nầy thôi : Miếu Quốc Công tọa lạc trên địa bàn phố chợ tuyệt đại đa số người Hoa. Người Hoa chỉ gọi theo chữ viết, khác với hầu hết Đình Làng trên nước Việt rải rác trong vùng dân dã, nông thôn…v..v… ngày xưa mà người dân đa số rất hạn chế  trình độ chữ nghĩa Hán Tự . Cũng vậy, Văn Thánh Miếu là nơi chỉ dành cho giới học hành chớ không phải nơi cho người bình dân tới cúng kiến, nên 2 cơ sở tín ngưỡng nầy không bị dân gian “bình dân hóa”  thành cái “đình” như TÂN GIAI VŨ MIẾU hay LONG HỒ MIẾU VŨ .

Dù sao đây cũng chỉ là giả thuyết ( của cá nhân tôi ) Lương Minh thử đem giả thuyết nầy tham khảo thêm với các bậc khoa bảng coi họ chấp nhận không ? Riêng tôi sẽ bảo lưu câu hỏi nầy để có dịp gặp Nguyễn Xuân Hoanh hoặc thằng cháu đang công tác ở Bảo Tàng sẽ trao đổi thêm .

  nhukhongdangcongtao

Miệt cù lao khuya 27-6-2024 .