Con cái chúng ta thường hay có những thay đổi bất nhất, do bởi những yếu tố tâm lý từ bên trong và những chi phối do hoàn cảnh bên ngoài. Làm cha mẹ không phải dễ dàng thông hiểu hết những gì đang diễn tiến trong tâm tư tình cảm của con em mình. Mới tháng trước đây con mình còn ngoan ngoãn dễ thương thì tháng nầy đã trở nên ù lì ít nói và hay cau có bực dọc. Cũng đơn giản và dễ hiểu thôi quý vị ạ! Theo thuyết nhà Phật thì thân nầy chỉ có tứ đại, nhưng tâm nầy vạn nẻo. Tâm chẳng những vẽ vời, mà còn lang thang vô định nữa là khác. Cũng như chúng ta mới tháng rồi tới chùa thọ Tam Quy Ngũ Giới thì tháng nầy đã phá giới, khó giải thích lắm quý vị ạ!

Chỉ có điều là chúng ta phải kiên nhẫn thêm chút nữa với con cái chúng ta, chứ nếu không khéo thì con cái sẽ càng ngày càng trở nên xa cách chúng ta hơn. Đức Từ Phụ đã nhiều lần nhấn mạnh về sự hy sinh cao cả của cha mẹ. Trong Kinh Bảo Tích, Ngài đã nói: “Đã là cha mẹ, ai cũng muốn lợi ích cho con cái, cho nên hay làm những việc khó làm, hay nhẫn những việc khó nhẫn; dù cho bao nhiêu đồ uế ác bất tịnh, đều hay nhịn được. Bú mớm nuôi nấng con cái không bao giờ có tâm nhàm chán.” Các bậc làm cha làm mẹ có thấy không, Đức Từ Phụ đã khẳng định như vậy, làm những việc khó làm, nhẫn những việc khó nhẫn. Vậy thì “tâm” của các bậc cha mẹ, theo Đức Phật, phải là tâm của các vị Bồ Tát. Xin quý vị hãy lắng nghe lời dạy dỗ của Đấng Cha Lành, hãy cố gắng kiên nhẫn tìm hiểu xem coi do đâu mà có những thay đổi bất thường của con cái mình? Có thể do các em đang gặp những biến chuyển tâm sinh lý của sự phát triển nơi cơ thể các em. Có thể sự thay đổi nơi tiếng nói làm cho các em lo sợ. Có thể các em đang trong giai đoạn biến chuyển từ thiếu nhi sang người lớn… Cũng có thể do bởi những yếu tố bên ngoài từ trường lớp, bạn bè, đến xã hội… Chính vì những thay đổi đó mà các em cũng có những lúc bất an y như người lớn chúng ta vậy quý vị ạ!

Các bậc cha mẹ thân mến,

Dẫu biết rằng hai thế hệ chênh lệch nhau, cả về tuổi tác lẫn giáo dục và môi trường lớn lên, sẽ khó mà cảm thông nhau lắm. Tuy nhiên, nếu quý vị không rán kiên nhẫn và tìm cách cảm thông, cũng như khuyên lơn an ủi và chăm sóc cho các em, thì tình trạng xa cách ngày sẽ tệ hại hơn. Hơn nữa, con cái mình, mình không lo thì ai sẽ lo đây? Xin quý vị hãy ngừng lại đây một chút, ngược dòng thời gian trở về quá khứ của hai ba mươi năm về trước. Ngày đó, ở tuổi của các em, quý vị thế nào? Không chừng ngày đó mình còn tệ hơn con em mình bây giờ nhiều lắm. Thấy được như vậy, chúng ta sẽ dễ dàng cảm thông và yêu thương con cái mình nhiều hơn. Ngày trước mình cũng đã từng không nghe lời chỉ dạy của cha mẹ và thầy cô, mình cũng đã từng tụm năm tụm bảy, trốn học đi chơi, hoặc giả theo bạn bè phá phách làng xóm, hoặc giả đã từng làm loạn ở trường, cũng đã từng khư khư ôm giữ lấy thiển kiến của mình, vân vân và vân vân. Nghĩa là nếu kê khai ra những khuyết điểm mà con cái chúng ta đang mắc phải, không có thứ nào mà ngày trước chúng ta không có hết quý vị ạ! Vậy thì cách tốt nhứt bây giờ là quý vị nên rán “kiên nhẫn” nhiều hơn nữa với con cái. Con cái chúng ta không nhứt thiết chỉ tốt xấu, giỏi dở qua kết quả báo cáo điểm ở trường. Điểm quan trọng then chốt ở đây là quý vị phải đào tạo con em mình trở thành những con người có nhân có nghĩa, những con người thật đúng ý nghĩa là người. Nếu cần quý vị nên nói thẳng với con em mình về sự chấp nhận và hãnh diện của quý vị về thành quả của con em mình. Nếu con em mình mang về điểm “C” trong sự cố gắng vượt bực, thì cái điểm “C” ấy rất đáng được khen ngợi và khuyến khích lắm quý vị ạ! Điều tốt nhứt là các bậc làm cha mẹ hãy cố gắng lắng nghe tiếng nói của con trẻ, chứ đừng vội vàng phê bình và chỉ trích. Sự tế nhị của quý vị sẽ là những nhân tố chính, chẳng những khuyến khích con trẻ tâm sự một cách cởi mở với cha mẹ, mà còn giúp cho các em phát triển nghị lực và ý chí để vượt qua cả một vùng tương lai đầy chông gai thử thách trước mặt đang chờ đón con em chúng ta quý vị ạ! Xin các bậc làm cha mẹ hãy “kiên nhẫn” nhiều hơn nữa trong việc dạy dỗ, giáo dục và hướng dẫn con em mình. Dẫu rằng chưa ai dám tự hào rằng mình hoàn toàn trong việc giáo dục và hướng dẫn con cái; tuy nhiên, không ai chối cãi được rằng yêu thương, kiên nhẫn lắng nghe, tìm hiểu và cảm thông với con trẻ vẫn luôn là những chìa khóa chính yếu trong việc dạy dỗ con cái đến chỗ thành nhân chi mỹ. Hãy cố gắng thật nhiều quý vị ạ!

THIỆN PHÚC

Trích trong quyển TÂM SỰ VỚI CHA MẸ & TUỔI TRẺ, xuất bản năm 1997 của tác giả Thiện Phúc