TTO – Datmaniac tên thật là Trần Sơn Đạt, lớn lên tại Sài Gòn và là rapper nổi tiếng với biệt danh “ma tốc độ” khi lập kỷ lục bắn rap khoảng 170 từ trong 20 giây.

Tháng 10 năm nay đánh dấu 15 năm trên hành trình chơi rap của Datmaniac. Những bản nhạc của rapper người Sài Gòn có phần lời chân thật, gần gũi, chất chứa nhiều suy ngẫm về con người, xã hội.

Giải thích về hai cái tên Datmaniac và Chú Ba, rapper sinh năm 1992 này cho biết: “Datmaniac đã giúp Chú Ba khá nhiều trong cuộc sống này. Khi tôi sử dụng rap để nói những điều muốn nói, đó là Datmaniac. Còn những lúc đi lang thang đâu đó ngoài đường, góp nhặt nguyên liệu để rap thì đó là Chú Ba, cậu ấy hay chạy xe đạp rong ruổi ngoài đường phố và ngắm nhìn Sài Gòn”.

Một Sài Gòn cuộn chảy trong nhạc

* Anh từng chia sẻ mẹ với mình như “một vị thần linh”. Nhiều anh em chơi hip hop quen biết Datmaniac vẫn hay thân thương gọi mẹ của anh là “má Năm”. Má Năm (tên thật Nguyễn Kiều Phương – tác giả tập Thơ Má Năm, NXB Hội Nhà Văn – PV) có hàng trăm bài thơ ghi lại những kỷ niệm cùng các con. Là con trai của một người mẹ thích làm thơ, điều đó có ảnh hưởng gì đến anh?

– Mẹ là một người đầy chất thơ, có thể hấp thụ mọi thứ trong cuộc sống rồi sáng tác. Mẹ cho tôi sự thú vị khi nói chuyện vì mẹ có một thế giới quan lạ và tôi học được nhiều thứ. Mẹ cho hướng đi, cho cả những câu từ mới nữa. Chưa bao giờ thấy mẹ xuống tinh thần. Mỗi khi bộn bề, nói chuyện với mẹ cảm thấy thoải mái, nhẹ lòng lắm. Mẹ với tôi chắc là tri kỷ.

Mẹ làm được đủ thứ việc, từ soát vé xe, nấu ăn, buôn bán, đóng sách… Hồi đó mẹ từng có một sạp báo ngay khu vòng xoay Cống Quỳnh. Mấy anh em chúng tôi hay theo mẹ vào chợ để phụ bán báo, lang thang trên biết bao con hẻm ở Sài Gòn.

* Phong cách của Datmaniac rất “Sài Gòn”. Thành phố này có ý nghĩa như thế nào với âm nhạc của anh?

– Ngày trước, tôi hay chạy xe đạp với bạn ở khu nhà thờ Đức Bà mỗi sáng chủ nhật. Chúng tôi cùng nhau rong ruổi cả ngày. Sống ở thành phố lớn thấy được nhiều thứ lắm, từ hào quang cho tới cả cuộc sống bên lề đường buổi tối. Tôi cảm thấy may mắn vì có thể giữ lại, ghi chép được những gì mình thấy vào rap.

Bây giờ tôi làm nhạc với mong muốn sẽ gắn kết được nhiều người với nhau hơn. Tôi vẫn sẽ viết những gì mình muốn. Có những bài mất hàng tuần đi để trải nghiệm rồi chăm chút từng câu chữ, không đơn giản chút nào.

Có những lúc một mình và chạy xe với chiếc tai nghe, thấy lòng dâng trào vì nhiều cảm xúc tới quá. Câu chữ có thể nghiền ngẫm sau, giai điệu mới là đáng quý, phải lưu lại ngay vì có thể quên mất bất cứ lúc nào. Rất nhiều khoảnh khắc như vậy nhưng tôi lại không thể lúc nào cũng chộp lấy để viết, không thể làm “công nghiệp hóa” cảm xúc của mình. Vì vậy cũng có rất nhiều câu đi vào quên lãng.

Má Năm (giữa) của Datmaniac và anh em đam mê hip hop ở Sài Gòn – Ảnh: NVCC

Ước gì rừng mãi mãi là rừng

* Thiên hà trước hiên nhà – track đầu tiên trong album Sao đủ để bao phủ – mà anh đang ấp ủ mang thông điệp bảo vệ môi trường rất rõ ràng. Anh mong muốn điều gì khi tự mình bước vào một đề tài như vậy?

– Thiên hà trước hiên nhà là một ca khúc vừa tốn thời gian, chất xám lẫn nước mắt của tôi. Tôi đã làm rất nhiều công việc để bản rap này được ra đời. Những lúc đó tôi thường ở một mình. Tôi muốn mọi người thấy khi không tác động tiêu cực tới môi trường, thế giới sẽ trông đẹp đẽ như thế nào. Vậy thì tại sao chúng ta cứ phải lấn át và hủy hoại môi trường để rồi cứ thế mảng xanh dần thu hẹp. Chúng ta sẽ sống trên hành tinh này bao lâu nữa? Và thế hệ sau liệu còn nhiều cơ hội để sống trong một môi trường trong lành?

Khi phóng tầm nhìn của mình trên một ngọn đồi ở Đà Lạt, lúc đó tôi chỉ nghĩ ước gì mọi thứ sẽ luôn như vậy, cây cối xanh tốt. Đôi khi tôi thấy tiếc vì trẻ em ở thành phố ít được ngắm những bầu trời sao rộng lớn. Tôi hay nghĩ ước gì rừng sẽ mãi mãi là rừng, chứ không phải nhường lại cho những thứ khác. Tụi con nít được gần gũi với thiên nhiên bên ngoài nhiều hơn, thay vì suốt ngày ngồi trước màn hình điện thoại, tivi. Mình chỉ muốn sau này sẽ vẫn giữ được giá trị quý giá của thiên nhiên cho tụi nhỏ. Mình không còn nhớ nhiều thứ về tuổi thơ nữa. Nhưng tất cả chúng ta ai cũng đều từng là đứa trẻ, còn thời gian vẫn luôn mang tới nhiều điều mới mẻ.

* Sau lần đại diện Việt Nam tham gia chương trình YO! MTV Rap của MTV Asia, bạn thấy các tài năng trong nước liệu đã sẵn sàng với các sân chơi quốc tế?

– Một lần bước ra thế giới rồi, tôi thấy đó là một vũ trụ khác, người ta đã đi trước mình xa. Lúc đó khi đứng chung với những người đó, trình độ của tôi giống như là trẻ con đứng trước người lớn. Sau khi về, tôi quyết định học thêm tiếng Anh và luyện mảng freestyle rap. Nếu mạnh hai cái đó rồi thì… quá đã.

Họ rap có kỹ thuật và cách truyền tải hình ảnh, thông điệp, triển khai chủ đề khác chúng ta nhiều. Họ giỏi và làm chủ được ngôn ngữ. Điều đó thôi thúc tôi phải rèn luyện nhiều hơn. Nhưng tôi nghĩ cứ đi lên từ những gì là chính mình rồi từ đó sẽ nhận ra mình không cần phải giống ai cả.

TIẾN VŨ- MỸ LÝ (Thực hiện)

Báo Tuổi Trẻ ngày 19-10-2021

Datmaniac đại diện Việt Nam tham gia chương trình YO! MTV Rap của MTV Asia năm 2018. Màn trình diễn của rapper Sài Gòn nhận được nhiều sự quan tâm của bạn bè quốc tế, đặc biệt ở việc rap nhanh, một kỹ năng bậc thầy cần nhiều thời gian rèn luyện trong giới. Năm 2020, Datmaniac trở thành huấn luyện viên King Of Rap cùng những “anh lớn” như Lil’Shady, LK, BigDaddy.

Sau hơn 1 thập niên, Datmaniac đã có nhiều sản phẩm gây tiếng vang trong giới như Côn đồ trên con đò, Đời thường, Ở lại đây với con, Đỉnh núi tuyết của nuối tiếc, Mấy con mèo…

Trong năm 2021, rapper ra mắt Thiên hà trước hiên nhà, track đầu tiên nằm trong album Sao đủ để bao phủ. Bản rap lấy cảm hứng từ những sự kiện liên tục xảy ra những năm gần đây như thiên nhiên bị tàn phá, dịch bệnh bùng nổ đe dọa trực tiếp đến sinh mệnh của con người. Hiện tại rapper vẫn đang trong quá trình hoàn thiện album. Album được giới thiệu sẽ là nơi Datmaniac phản ánh những suy nghĩ của anh về các vấn đề xoay quanh vấn nạn rác thải, tàn phá môi trường, giết hại động vật bừa bãi…