Tháng bảy, nước nhảy lên bờ…vùng đồng bằng sông Cửu Long, từ xưa đến mấy năm trước đây là thế , bây giờ không còn cảnh này nữa rồi, sông đã cạn dòng… xem trên tivi, trên báo chí…từ trên Lào, Campuchia dòng sông đến giờ vẫn trơ đáy…

Ngồi nhớ lại ngày xưa thấy thèm cá nên sáng nay ra chợ Lấp Vò, đến chợ cá tìm mua vài lạng cá linh non về chiên tươi, cả chợ không có sạp, kệ nào bán, thấy vậy mua mấy con cá linh rìa vậy !

Cá linh có hai loại : cá linh ống và cá linh rìa. Linh ống xuất hiện thật nhiều vào đầu mùa nước nổi và lớn dần theo từng con nước. Cá linh rìa thì không nhiều, chỉ lai rai có quanh năm, những người giăng lưới, chài thỉnh thoảng bắt được chúng cùng với cá mè vinh, cá đỏ mang, cá dảnh…Cá linh rìa ăn không ngon bằng linh ống.

Cá có rất nhiều loại, nhớ không hết, nhưng có loại cá rất đặc biệt, có lẽ các bạn cùng lứa tuổi với tôi biết, nay hình như tuyệt chủng, chừng 30 năm nay không thấy xuất hiện , đó là con cá chầy dục!

Cá chầy dục cùng loại với cá lóc, nhưng chỉ lớn bằng cườm tay trở xuống, vây trên lưng và đuôi có viền màu đỏ, loài cá này rất háu ăn, chúng có nhiều nhớt và tanh, nên bị chê, ít người chịu ăn, bắt được thì thả lại hoặc nấu cho heo ăn…

Hồi nhỏ, thường đi nhấp cá lóc vào mùa nước nổi này (nghiệp dư), đi bộ theo hai bên đường thả mồi xuống, cá táp mồi, lôi nhợ câu, giựt lên…tưởng cá lóc, xem lại là anh chầy dục. Gở cá liệng xuống chỗ vừa rồi, xong thả miếng mồi câu xuống ngay chổ đó, thế là anh chàng này đớp mồi nữa. Có thằng chơi ác, biết là cá chầy dục, chúng giựt lưỡi câu sớm làm rách miệng cá, chứ không thèm bắt cá, cá ta cứ thấy mồi là đớp, hai khóe miệng rách toạt, nhưng vẫn tiếp tục cắn câu, chừng người câu chán, không muốn đùa nữa bỏ đi, hôm sau trở lại anh ta vẫn còn đó….

Khi nước rút, con cá rô biển dưới sông rạch cũng có nhiều, dễ bắt, gần chiều độ bốn giờ, nước ròng, lấy sợi dây chì nhỏ buộc ngang rún, lội xuống sông, nước ngang thắt lưng, hai tay quơ đùng, đùng …mò xuống đất, thế nào cũng có vài em cá rô biển…Đi chừng hai trăm thước, sợi dây chì đầy cá về bên sông trước cửa nhà, máng xâu cá và tắm….Buổi cơm chiều có cá rô biển chiên tươi và một nồi canh chua….Cá rô biển ăn rất ngon (ngon hơn rô đồng), giờ cũng còn, nhưng thuộc hàng hiếm, giá khá đắt !

Mấy đứa nhỏ bây giờ và sau này, có lẽ chuyện mùa nước nổi nó có nghe: Bao phen quạ nói với diều./ Cù lao ông Chưởng có nhiều cá tôm…

Chỉ là huyền thoại, chỉ là chuyện đời xưa mà thôi….

17/8/2019

Trịnh Kim Thuấn