Hôm nay ngày chủ nhật, “ngày của riêng mình”, bỗng dưng tôi thèm… mắm! Mắm thì có nhiều loại: mắm ruốc, mắm cá cơm, mắm các loại cá (nước mặn), mắm cá lóc, cá sặc… (nước ngọt).
Hôm nay, thịt cá ê hề, nhưng tôi thèm thịt ba rọi kho mắm ruốc, ăn với cà… dái dê! Thịt ba rọi thì… ngon, nhưng người… ba rọi thì… dở, thậm chí khó chơi, bây giờ “người ba rọi” bỗng dưng cũng nhiều như… thịt ba rọi!!!
Nói về mắm, tôi nhớ mẹ tôi. Ngày ấy, nhà nghèo, chồng chết sớm, mẹ tôi “mót” mấy con cá bẹ, cá đỏ dạ, cá lù dù, cá mòi “dùi” vào ụ nuối. Một tháng, một năm, hai năm, hay nhiều hon nữa, rồi những ngày biển động, sực nhớ, đào muối, lấy ra con mắm còn tươi rói đem “chưng” hoặc nướng. Mẹ, con ngồi chồm hổm, quây quần ăn hết một nồi “bung” cơm.
Hồi nhỏ, tôi theo bọn chăn trâu cũng vì mê ăn cơm gói mo cau với con mắm cá bẹ nướng gói lá chuối (con mắm nướng gói lá chuối cột chung với cơm gói mo cau, đeo trên vai, tay cầm cây roi mây nhìn… cũng oai phong lẫm liệt).
Chờ “đứng bóng” (mặt trời chiếu bóng mình dưới chân) là tìm gốc cây có bóng mát ngồi xuống mở mo cau cơm như bánh tét, dùng que tre cắt cơm thành lát, bóc tay miếng mắm… Ăn no, xuống ruộng chổng mông uống nước, lên tìm bóng mát ngủ một giấc. Làm tổng thống, cũng không ăn ngon ngủ yên như bọn chăn trâu (?)
Một ngày chủ nhật “nằm trên căn gác đìu hiu”, tui bỗng nhớ thời chăn trâu gói cơm mo cau, với con mắm bẹ nướng vắt vai. Tiếc rằng con cá bẹ nó mất tích rồi. Thôi thì “mắm nào cũng là mắm”, tôi kho mắm ruốc với thịt ba rọi, “tao” cho thịt ba rọi “săn” lại, riu riu cho mắm ruốc rền sệt (Cũng không quên hành tiêu tỏi ớt, đường bột ngọt). Cà dái dê, kẹp theo miếng thịt ba ba rọi chấm dính đầy mắm ruốc… Ai không thích thì đi chỗ khác chơi, để tui ăn mà nghe lòng phơi phới!
Ăn cơm với cà dái dê, thịt ba rọi kho mắm ruốc, nghe bài hát “Em bé quê” của Phạm Duy thì chỉ có thời “bốn… chấm… mắm”:
“Ai bảo chăn trâu là là khổ
Chăn trâu sướng lắm chứ?…”

Quá khứ và hiện tại, và một ngày chủ nhật vui buồn lẫn lộn.

TRAN HUU NGU
(Một buổi sáng Xóm Gà 26.5.2019)

H1

h2