Chúng ta có thể nói giáo dục thời hiện đại là cách giáo dục đổi mới giúp con người có thể mở rộng kiến thức, thay đổi cách sống và tư duy khá nhiều so với những thập niên trước đây. Tuy mang ý nghĩa khá tích cực như thế nhưng ngẫm lại và thử so sánh, chúng ta sẽ thấy khá nhiều những cái bất cập làm cho con người trở thành một cái máy rập khuôn, trở nên lười biếng, thụ động, kém tư duy . Ở đây chúng ta có thể lấy một khía cạnh nhỏ ra để bàn luận đó là việc học tập ở cấp 1.
Cấp 1 là từ lớp 1 đến lớp 5 đây là tuổi còn ngây thơ, tuổi này có thể nói là tuổi hay chơi những trò chơi dân gian, là người Việt Nam có lẽ 99% đều biết các trò chơi này như :nhảy dây, nhảy cò cò, bắn culi, đánh trổng, đánh đáo, trốn tìm. . .. theo từng vùng miền gọi tên khác nhau. Nhìn lại tuổi trẻ bây giờ hầu như những trò chơi đó trẻ không biết, bởi vì không có thời gian dành cho các em tham gia trò chơi dân gian đó, vì áp lực việc học quá sức.  Lớp 1 vẫn học hai buổi và đi học thêm. Lên lớp 2, lớp 3… trẻ học sáng chiều và thậm chí buổi tối đi học thêm 1 đến 2 ca, không có thời gian nghỉ trưa, và không kịp ăn sáng!  Nhiều lúc chúng ta bắt gặp những bé ngồi trên xe ăn sáng trên đường cha mẹ chở đến trường. Đến lúc nghỉ hè các bé hầu như chỉ nghỉ một hai tuần rồi lo đi học thêm. Nhìn lại những thập niên trước đây nghỉ hè là hầu như đúng 3 tháng, ba tháng đó là thời gian vui chơi của các em và cũng không có việc học thêm. Chúng ta thấy thời đại văn minh giúp con người phát triển rất tốt về nhiều lĩnh vực, thể chất lẫn tinh thần, nhưng riêng về lĩnh vực giáo dục thì còn nhiều điều phải ngẫm, hầu như việc học ngày nay đã đánh mất đi tuổi trẻ thơ, giáo dục nhồi nhét như thể bắt chúng ta phải chạy đua, con nhà này học thêm con nhà kia phải theo, dù không có tiền cũng phải bằng mọi cách cho con mình đi học thêm. Việc học thêm có  mặt tích cực và tiêu cực… Mặt tích cực có thể nói là giúp cho các em hiểu biết thêm mở rộng kiến thức… Mặt tiêu cực  nó sẽ là cho trẻ thụ động trong vấn đề tư duy… vì học thêm thầy cô đã giảng và giải bài tập đó rồi, khi vào lớp các em chỉ cần chép bài và làm theo y như thế là 10 điểm… phụ huynh thấy con em mình điểm 10 nghĩ rằng con mình giỏi…. nhưng nếu cho bài tập khác đi và thay đổi chút xíu thì các em sẽ làm không được. Chúng ta có thể ngẫm lại và thử so sánh một chút về thành quả của giáo dục ngày xưa và giáo dục ngày nay.  Những người đã học từ trước đây, có thể gặp khó khăn về vật chất,.. nhưng việc học rất hiệu quả, vào thời điểm đó ai học hết cấp 2 kiến thức rất vững, họ có thể đủ kiến thức để dạy lại cấp 1, và có thêm những nghề phụ qua kiến thức học ở trường. Còn ngày nay chúng ta thấy những em có bằng đại học, thạc sĩ trong tay nhưng kiến thức không tương xứng dù quá trình học các em tăng lên gấp nhiều lần so với những thập niên trước. Không hiểu là do đâu?

Thích Minh Trực

(TP Mỹ Tho)