Tôi biết Diễm Thuyên trong một dịp về Tây Bắc, thăm Làng Nủ cùng với đoàn văn nghệ sĩ TPHCM vào tháng 11 năm 2024. Nhờ chuyến đi tôi mới biết Diễm Thuyên là nhà thơ và có nhiều bài thơ được đăng trên các báo, đạt giải thưởng các cuộc thi thơ, trong đó tôi ấn tượng với những bài thơ nói lên những mặt trái của cuộc sống hiện nay qua những ngôn từ mạnh mẽ, hay những bài thơ sẻ chia đau thương với số phận con người.

Tập thơ “Ru say mượn tỉnh, ru tình mượn nhau” 

Gần đây, Diễm Thuyên có nhã ý nhờ tôi viết lời giới thiệu cho một tập thơ, tôi đồng ý vì cứ nghĩ đó là những bài thơ viết về các đề tài quen thuộc hay các góc nhìn xã hội như tôi đã từng đọc… Nhưng không, khi được nhận bản thảo tập thơ “Ru SAY mượn TỈNH – RU tình MƯỢN nhau” của Diễm Thuyên, tôi thực sự rất bất ngờ khi phát hiện ra đây là tập “Thơ tình”, với độc một thể “thơ lục bát”, không phải những thể thơ như tôi từng đọc của cô, một thể loại thơ mà tôi “nghe đồn” rằng “dễ viết nhưng khó hay”. (Cũng nói thêm rằng đã lâu lắm tôi mới đọc thơ tình, và trước nay tôi chưa từng nhận lời viết cảm nhận cho bài thơ nào, huống chi là cả một tập thơ như thế, âu cũng là “duyên với thơ”, một trải nghiệm mới nhiều thú vị!).

Và… 64 bài thơ lục bát của Diễm Thuyên đã cho tôi những cảm xúc khó tả về một “cuộc đời thu nhỏ” của người phụ nữ với đủ đầy những hỉ – nộ – ái – ố, dâu bể thăng trầm, bản năng, bản ngả… Cô ấy “vì yêu” mà đau đớn, dằn vặt, thất vọng, tổn thương… rất nhiều, nhưng vẫn mong muốn phần sau của cuộc đời mình có được một tình yêu, đúng hơn một tình tri kỷ chân thành, thắm thiết, nồng nàn… với một “bóng tùng”, một “người đàn ông đúng nghĩa”, dù có muộn màng.

Những lời “Ru anh” của Diễm Thuyên có cả êm ái, ngọt ngào lẫn mãnh liệt, điên rồ, nổi loạn… Tất cả như chất chứa nỗi đau kiệt cùng, sâu thẳm, đồng hành cùng những mong muốn, khát khao được chia sẻ, yêu thương của người đàn bà từ người đối diện – chính là người đàn ông của đời mình.

 “Ru anh êm ái vặn vừa

Để cho khít mộng, dư thừa giấc say…”

Cô ấy muốn nói với anh ấy rằng “hãy yêu nhau đi khi còn có thể”:

 “Ru anh lời của đàn bà

Đã trượt xuân mộng sém già rồi anh”

Hay:

“Đàn bà xuân chẳng còn son

Đàn ông hạ úa sao còn chê nhau?”

 Những lời Diễm Thuyên hỏi “Mượn” lại là câu chuyện của người đàn bà dẫu yêu nhưng cảm giác chông chênh, chưa yên lòng với tình yêu của mình vẫn luôn thường trực. Để làm tin cho chính mình, cô mượn từ bờ vai, đến trái tim, chiếc lưỡi, mượn từ niềm tin đến mượn chỗ ngồi, hơi ấm…của người mình yêu – Mượn không từ thứ gì!

 “Nếu cho mượn, phải tính lời

Niềm tin em mất ai thời trả thay?

Mà thôi, em cho mượn này

Em tin vào chuyện trả vay kiếp người

Nếu anh gạt em nụ cười

Thì anh phá sản gấp mười niềm vui

Nếu anh quỵt những ngọt bùi

Thì cay đắng lẫn ngậm ngùi về neo

Niềm tin em lỡ túng nghèo

Tình anh hành khất dốc đèo thiên thu… “

Có thể nói, thơ của Diễm Thuyên mạnh mẽ trong lời lẽ nhưng yếu đuối trong tâm can, đôi khi gai góc trong ngôn từ nhưng ẩn chứa bên trong sự mềm mại, lãng mạn diệu kỳ mà chỉ có tình yêu mới làm nên những điều tuyệt vời ấy.

“Ru” cũng là “Ru anh”, mà “Mượn” cũng là “Mượn anh” – mọi thứ đều “từ anh” và “vì anh” cả! Những bài thơ như từng chút, từng chút hé mở những góc khuất về cả nỗi đau, hạnh phúc, cả những khát muốn trong tình yêu của người đàn bà khi đã yêu, đang yêu, hoặc có tình yêu vừa mới. Đặc biệt nhất là khi tình yêu ấy làm người đàn bà như ngọn núi lửa vừa chợt hồi sinh, dâng trào mãnh liệt, bất chấp tất cả để tận hưởng những giây phút thăng hoa tưởng chừng chỉ là giấc mơ hư ảo.

“Nương nhau đồi dốc lõm lồi

Ru anh dài nhịp bồi hồi tình tang”

Hay:

“Trần gian tình bẫy giăng mù

Ru anh mắc cạn thiên thu thế là…”

Hay:

“Em mượn anh phía ngực gầy

Ngực ta góp lại cho đầy ngực yêu

Cho ta thong thả nuông chìu

Cả khi trắc nết, đổ liều cũng vui

Chết trăng nguyệt quế ngậm ngùi

Ta còn sống cả chớ vùi duyên nhau”

Những “hỏng hư” đời thường nhưng lại rất “đàn bà” đã được Diễm Thuyên lột tả bằng những lời thơ rất đổi “thật thà”, “bản năng” mà không phô trương hay thô kệch, lại có lúc êm đềm, mềm mượt như ca dao. Cả một tập thơ đều là “gan ruột của đàn bà”! Dường như có một phiên bản “Hồ Xuân Hương” trong tập thơ “Ru SAY mượn TỈNH – RU tình MƯỢN nhau” này, nhưng với một cá tính, ngôn ngữ, hồn thơ có phần hiện đại… Tôi cho rằng đúng là như thế!

“Dụ anh, vào chơi với đêm

Nghịch cùng “quỷ sứ” là em hiện hình

Có khi anh cũng thành tinh

Biến cho đêm loạn… rồi mình ru điên…”

Qua thơ của Diễm Thuyên, tôi thấy mình như dễ dàng sẻ chia, thấu cảm với những thăng trầm trong cuộc sống mà người phụ nữ đã trải qua hơn, hiểu thêm những điều mà mỗi chúng ta cần nên chấp nhận như là lẽ thường, là quy luật.

“Hết duyên thì hãy sang ngang

Yêu qua ghét lại bẽ bàng chi nhau?”

Và biết trân trọng nhiều hơn “một tình yêu chất lượng”:

“Trăm năm thề thốt dư thừa

Một ngày thương đủ, cũng vừa trăm năm”

Chúc tập thơ “Ru SAY mượn TỈNH – RU tình MƯỢN nhau” của Diễm Thuyên sẽ “Ru” và “Mượn” được “cảm tình” từ nhiều độc giả – mà không phải lo chìm nổi giấc mơ hay toan tính chuyện vay trả lỗ lời với dòng thơ khá mạo hiểm và kén người đọc này!  

* Tiến sĩ Hoàng Duẩn 

(Vanchuongphuongnam.vn)