Anh Lương Minh là nhà báo, nhà văn, quê ở Vĩnh Long, là chủ biên trang văn học tư nhân “Tống Phước Hiệp – Vĩnh Long”. Chị Các Ngọc là vợ anh Lương Minh, là nhà báo, cùng đi, cùng viết, cùng ra sách. Anh chị đang ở Tp.HCM.

Có điều khác biệt là khi đứa con (sách) ra đời, tác giả thường tặng như tặng bánh lúc nóng hổi, như món ăn vừa xuống bếp để mời bạn bè thưởng thức sự mới mẻ, vị ngon của nó. Ngược lại, nhà văn Lương Minh biết tôi thích đi chợ, nên tặng cuốn sách xuất bản năm 2000 (sách ra đời gần 25 năm), anh nói, anh lục tìm mãi mới có, cuốn “Đời chợ”.

Ở Sài Gòn, nhiều nơi tôi đã đến như chợ Bến Thành, chợ Cũ, chợ Huỳnh Thúc Kháng, chợ An Đông, chợ Bình Tây vv. Đến bây giờ, Từ Sâm vẫn thường qua chợ Đầm, chợ Xóm Mới, chợ Bình Tân, chợ Vĩnh Hải (Nha Trang). Tôi đi để mua, để ngắm, để buồn vui, để giết thời gian, để biết cái sự lạ, sự đổi thay của nó. Nếu đi chợ (truyền thống) ở nước ngoài thì xem chênh lệch giá, để chọn quà, để chụp ảnh là chính..

Với nhà văn Lương Minh, anh đi để hiểu, để sát, để sâu, để biết thăng trầm của chợ. Chợ lớn lên, chìm xuống, phiêu bạt, trải qua hàng chục, hàng trăm năm khi con người mở mang vùng đất. Hiểu chợ như hiểu đời người con gái cùng ta kết bạn trăm năm.

Với tôi, được nhà văn Sơn Nam rảy vài giọt mực vào trang sách cũng đáng tự hào, đằng này “ông già Nam bộ” viết lời tựa cho “Đời chợ” thì hãnh diện biết bao anh Lương Minh ạ.

Đọc qua, thấy hay quá, đọc kỹ, ví dụ, chợ Bến Thành là biểu thượng văn hóa Sài Gòn, là điểm đến của du khách. Chợ Bình Tây sung mãn tuổi cổ lai hy. Chợ Soái Kình Lâm, đầu nguồn tơ lụa. Chợ Tân Bình, vải vóc như nước, áo quần như nêm. Chợ An Đông, ai đặt tên khéo. Chợ Thủ Đức, dáng quê nội thành. Chợ Thiếc, nhiều hàng âm phủ. Chợ Tân Định, dẫu rằng xuống cấp cũng hàng thượng lưu. Thương xá Eden, bao nỗi gian truân…

Nhà văn không chỉ đi chợ, anh còn dạo phố, để tìm bắt sự hình thành nếp thương hồ phố thị, như phố Cẩm thạch đường Hàm Tử, phố Kéo ở Triệu Quang Phục, phố Tre ở Tạ Uyên…

Đọc “Đời chợ”, tôi nhớ về thuở lẽo đẽo theo mẹ đi chợ Côộc, hoặc khi nắng đậu bên thềm, ra ngõ hóng mẹ chợ về có vài lóng mía. Chợ xưa chỉ còn kỉ niệm, siêu thị như cô gái nhuộm tóc, san sát mọc lên như nấm.

Buồn vui lẫn lộn không cùng, lo một ngày nào đó, chợ truyền thống mất đi, nhưng may mắn nó còn trong trang sách.

TỪ  SÂM

(Van Hoc Viet)