Đầu thập niên 1980, Thủ tướng Phạm Văn Đồng viết loạt bài “Hãy giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt” (SGGP đăng 3 kỳ) rất hay. Ông nêu ra nhiều thí dụ về cách dùng từ, sử dung các dấu, gạch nối, viết hoa sai… Thí dụ: “La Sơn phu tử” (Nguyễn Thiếp), trong đó “phu tử” là danh từ chung mà mọi người viết hoa là sai!

Nếu ông còn sống đến giờ để đọc sách báo, xem bích chương, biểu ngữ dùng nhiều chữ sai bét chắc ông cũng khóc!

Hôm qua, comment bài “Tiếng Việt khó hiểu quá!” của tôi, bạn Thai Vu (ở Mỹ) gửi cho tôi hình chụp tiêu đề một khóa học của ngành y tế, đọc vừa khó hiểu vừa nổi da gà:!

LỄ KHAI GIẢNG KHÓA TẬP HUẤN:

“THÂM ĐỊNH TỬ VONG MẸ CHO CÁC BAN THẨM ĐỊNH TỬ VONG MẸ ĐỊA PHƯƠNG VÀ TIỂU BAN THẨM ĐỊNH TỬ VONG MẸ PHÍA NAM”.

Thai Vu cho biết ngành y dịch cụm từ “Maternal Mortality” thành “tử vong mẹ” là sát nghĩa đen, thay vì dịch là “tử vong thai phụ”, vì cụm từ trên chỉ việc “sản phụ chết do các nguyên nhân liên quan tới thai sản (dying of pregnancy- related causes).

Tôi nhắn Thai Vu rất may là họ biết kèm từ Hán Việt: “Tử vong mẹ” chứ nếu dùng từ thuần Việt là “Chết mẹ”, thành ra “Tiểu ban chết mẹ phía Nam” nghe mới đã con rái!

         MAI BÁ KIẾM