Tommy, đứa cháu nội đích tôn sắp sửa lên mười. Cháu đã đi học được 7 năm, lần lượt với 7 cô giáo. Cô giáo đầu tiên, dạy cháu năm 3 tuổi rất tận tụy. Mất khoảng 4 hay 5 tháng cô dạy Tommy đánh vần và viết được tên. Cô gọi tôi vô lớp để nhìn Tommy viết tên. Hơn 3 tuổi viết được tên, tôi cũng cảm thấy vui, nhưng không ngạc nhiên lắm. Đứa cháu Nichell, con của thằng em, chỉ 24 tháng cháu đã đọc được 26 chữ cái. Nichell vừa lấy được bằng Master, khá sớm so với những cháu cùng tuổi. Nichell sinh tháng 11 năm 1994.

Cô giáo dạy Tommy năm 4 tuổi, chắc cô rất yêu âm nhạc. Cô dạy Tommy khá nhiều bài ca. Cólẽ nhờ cô, bây giờ ngày nào cũng nghe Tommy ca, và tự lên internet tìm bài ca mới.

Năm mẫu giáo Tommy bị nhốt trong "tù." Tan học Tommy rơm rớm nước mắt nói, bị cô giáo nhốt. Tommy kể lại, bạn Mỹ của Tommy dạy Tommy nói một chữ mới. Tommy không biết nghĩa nhưng cũng nói theo và đứa bạn khác mét cô giáo. Cô giáo nhốt Tommy vô tù vì tội nói tục. Ở ngay văn phòng trường có 2 phòng làm nhà tù để nhốt học sinh vô kỹ luật.

Năm lớp 1, cô giáo Tommy gọi tôi vô gặp cô. Cô cho biết trong lớp có hai học sinh Việt Nam, đứa kia Anh văn rất giỏi, còn trình độ của Tommy chưa bằng học sinh mẩu giáo. Tôi nói cho cô biết, đứa bé Việt Nam nói tiếng Anh giỏi trong lớp vì mẹ của bé là giáo sư dạy toán lớp 12 ở trường trung học. Ở nhà mẹ bé nói chuyện với bé bằng tiếng Anh, nên bé rất giỏi tiếng Anh, nhưng bé không biết tiếng Việt. Nếu ở nhà, tôi nói tiếng Anh với Tommy còn hại Tommy hơn, vì tôi nói tiếng Anh không đúng giọng. Cô giáo hiểu, cô hứa sẽ tận tâm dạy Tommy. Khoảng 4 hay 5 tháng sau, tháng nào Tommy cũng được lảnh thưởng. Năm lớp 2, mỗi thứ hai cô giáo phát cho mỗi học sinh một tờ giấy với 20 chữ mới. Về nhà học viết, thứ sáu cô đọc cho viết lại. Mỗi ngày tôi dạy Tommy viết 5 chữ, đến thứ sáu Tommy thường viết đúng 20 chữ, thỉnh thoảng mới sai một chữ. Tôi hỏi Tommy trong lớp có ai viết sai nhiều không. Tommy nói, bạn Mỹ của Tommy viết sai 15 chữ.

Có một ngày thứ hai, sau khi Tommy đi học về, tôi kiểm lại tập vở của Tommy, không thấy tấm giấy 20 chữ mới. Hỏi Tommy, Tommy nhớ lại, cô phát lúc Tommy đi nhà vệ sinh, khi trở lại cô quên đưa Tommy. Tôi dặn Tommy ngày mai nhớ hỏi xin cô. Ngày hôm sau Tommy quên xin.

Ngày thứ tư khi đi rước Tommy, hỏi Tommy có xin cô tờ giấy không. Tommy vẫn quên. Tôi bảo Tommy đi đến gặp cô đang đứng ngoài sân trường để xin tờ giấy. Tommy đến xin. Cô sừng sộ, với giọng the thé, cô nói, ở đây không có, sao hồi nãy trong lớp không nói. Tommy đứng rơm rớm, tôi bước đến ôm Tommy, dẫn Tommy đi. Đi được một đoạn, mẹ của một bạn của Tommy chạy theo, nói với  tôi, theo cô ấy về nhà sẽ photo cho một bản.

Năm lớp 3, cô giáo rất quan tâm đến Tommy, suốt năm lớp 2 không có phần thưởng nào. Lớp 3, Tommy có nhiều phần thưởng hơn năm lớp 1.

Sang lớp 4, cô Tommy nói với tôi, Tommy nhỏ quá, cô sắp Tommy ngồi gần cô, để cô dễ chăm sóc. Không giống như những cô giáo khác, cô ngồi bàn chỉ cao hơn bàn học trò một tí và ngồi thật gần với học trò. Ngày nào cũng thấy chữ viết của cô trong tập vở của Tommy, cô uốn nắn cho Tommy từng chữ một. Do đó Tommy cũng có khá nhiều phần thưởng.

Trước ngày bải trường, cô mở tiệc ở nhà, đải tất cả học trò của cô. Tôi mua cho Tommy cành phong lan, mang đến cám ơn cô. Tuần lễ cuối tôi đã mua quà cám ơn cô rồi. Lễ Giáng Sinh tôi mua quà cho cô, và cho cả những cô dạy Tommy những năm trước.

Buổi tiệc cô đải học trò từ 5 giờ chiều đến 8 giờ tối. 7.50 giờ tôi đến rước Tommy, cô ra mở cửa và nói, Tommy đến trước nhất, cũng về sớm nhất. Tôi cám ơn cô đã đăc biệt chăm sóc Tommy suốt năm qua. Tôi nói với cô, 55 năm trước tôi cũng học xong lớp 4 như Tommy hôm nay. Cuối năm thầy chụp và rửa cho tôi tấm hình. Tôi mãi mãi nhớ ơn thầy. Tôi nghĩ Tommy cũng vậy, cả cuộc đời Tommy sẽ không bao giờ quên ơn cô.

Ngày hôm sau bải trường, cô gởi Tommy mang về một lá thơ. Xin tạm dịch "thoát" như sau

Cha mẹ Tommy thân mến.

Tôi gởi trả Tommy lại cho hai bạn, đứa trẻ mà bạn giao phó cho tôi chăm sóc  vào mùa tựu trường năm ngoái. Năm nay Tommy cân nặng hơn năm trước, cao hơn một chút, khỏe mạnh hơn, có trách nhiệm hơn và trưởng thành hơn.

Tommy đã đạt được sự tăng trưởng quá nhanh. Tôi đã có được niềm vui và đặc ân để xem nhân cách của Tommy từng ngày, từng ngày, và ngạc nhiên trước sự phát triển kỳ diệu của Tommy. Tôi gởi Tommy trở lại một cách miễn cưỡng, vì đã trải qua chín tháng với nhau trong phòng học. Chúng tôi đã sống, cười, chơi, học tập, học hỏi, và làm phong phú cuộc sống của chúng tôi suốt thời gian qua.Tommy luôn là đứa học trò siêng năng và lắng nghe cô giáo. Chúng tôi đã trở thành một phần của nhau. Tôi ước nó có thể tiếp tục vô hạn, nhưng tôi phải trả Tommy lại cho hai bạn. Để Tommy được nghỉ ngơi vào mùa hè và sẽ lên lớp 5 vào niên học tới.

Tôi luôn giữ mãi trong tâm trí hình ảnh đứa học trò cưng của tôi.

Tôi sẽ luôn theo dõi từng bước đi của Tommy, cho đến khi cháu nó trưởng thành và thành đạt.

Tôi sẽ chung vui với những niềm vui của Tommy. Với những nỗi buồn của Tommy, tôi xin chân thành chia sẻ.

Tôi sẽ luôn luôn là bạn của Tommy.

Mãi mãi thương nhớ.

 Mrs Graham.

Hoàng Hưng

H