Phương Nga là cây bút quen thuộc của trang nhà, không cần giới thiệu dông dài. Văn của chị đọc rất vui , hóm hình. Thế nhưng, với truyện ngắn Nghèo mà ham thì cái cười của chị đã có phần chua chát, vạch ra cái tâm lý của  người giàu và người nghèo. Riêng đối với PN, nếu không trãi qua cuộc sống nghèo nàn, chị khó viết được những chi tiết đắt giá , cười ra nước mắt như thế này (SOS)

– Xuống nhà tắm dưới bếp mà tắm.  Nghèo mà ham!
Bà thiếm sáu bên vợ của chú Tư tôi rít khẻ qua hàm răng khi phát hiện ra tôi dùng nhà tắm có vòi hoa sen.  Bà ấy không dám la lớn vì sợ chú tôi nghe được.
Đó là lần thứ nhất, có người bảo cho tôi biết: Nghèo không có quyền ham.
Nói nào ngay, một đứa con nít tám tuổi như tôi làm gì thấu hiểu cái triết lý sâu sa đó.  Thấy cái gì lạ và đẹp là muốn thử.  Ở nhà muốn tắm, nước trong lu, cứ lấy lon xối.  Tới lúc được ba má dắt đi ăn đám giổ ở Cà Mau, nhà chú Tư, mới tỏ con mắt ra. Ối chà, nhà tắm sao mà sang quá! Chú tư chỉ cho anh em tôi cách mở vòi nước búp sen. Có lẽ anh em tôi (nghèo) ham quá nhiều, thay nhau thử nhà tắm hiện đại nầy, làm bà thiếm sáu thấy chướng mắt cũng nên?
Lúc ấy, tôi biết nhà mình nghèo, thiếu thốn đủ thứ. Do đó, cái nghĩ của tôi rất đơn giản: vì không có gì cả, nên thấy cái gì cũng ham là lẽ thường tình.  Tại sao là “Nghèo mà ham”?.  Tuy thế, thấy nét mặt bà thiếm sáu nầy, tôi cạch, cút xuống nhà tắm dưới bếp, dành cho người làm mà tắm.
Lúc về tới nhà, tôi hỏi má
-Tại sao nghèo không được ham hả má?
– Hỏi cái gì kỳ vậy?  Má tôi hỏi ngược lại
Tôi kể lại cho má nghe lời lẽ của bà thiếm sáu.  Má tôi lặng người, không nói gì, nhưng vẻ mặt rất bức xúc.  Tối đó, tôi nghe lõm được câu chuyện giữa ba má
-Thiếm Sáu, bả khi dễ nhà mình nghèo.  Bả cho rằng mình xuống để bòn của gia đình chú thiếm tư.  Má nói
– Thôi hơi sức đâu chấp nhứt người dưng.  Miễn em tôi nó không nghĩ như vậy là được rồi.
-Nhưng tôi buồn nhứt là cách bả nói nặng nhẹ với con tôi.  Tụi nó là con nít nào có tội tình gì mà bả xiên xỏ như vậy?
Lớn lên một chút, mới hiểu rộng ra cái thâm thuý của câu, “Nghèo mà ham”.  Câu nầy cần đi kèm với “Gối rơm theo phận gối rơm”.
Lúc ấy, nhà tôi từ Cần Thơ dọn qua Vĩnh Long.  Ba tôi nhận chức quản lý bệnh viện.  Gia cảnh khá giả hơn chút đỉnh, nhà tắm đã có hoa sen!  Tôi lại chuyển qua ham cái khác, một cái máy Akai để nghe nhạc.  Sang ăn tết nhà chú Tư ở Sa Đéc, năm 1974, chú của tôi đổi về đó, thấy dàn Akai cùng với tủ đựng nhạc mà thèm.
– Con thích cuồn nào, đưa cho chú vặn lên cho nghe.
Tôi như mở cờ trong bụng, lấy ngay cuồn Anna 5.  Chú vặn lên rồi đi công việc.  Tôi nghe được bản “Tous Les Garçons et Les Filles”, thiếm tư tắt một cái cụp.  Thôi chết, tôi lại quên cái vụ “Nghèo Mà Ham” nữa rồi!
Từ dạo đó cho tới ngày tôi rời Việt Nam sang Mỹ, lúc nào tôi cũng “ham” cái máy Akai hay là cái cassette để nghe trọn cuồn Anna 5, ít ra cũng một lần.  Nhưng đó chẳng qua là một ao ước viễn vông!
Sau nầy kể cho ông John nghe những mẩu chuyện đời “nghèo mà ham”, chồng tôi rất ngậm ngùi, mắt có vẻ ươn ướt.
– Nếu lúc đó mình quen với nhau, anh sẽ tìm mọi cách gởi cho Nga một cái cassette.
– Phải gởi hai cái.
– Chi vậy?  Nghe một cái không đủ hả?
– Phải hai cái.  Bán một cái, chừa một cái.  Chứ không thì làm sao có tiền đóng thuế hải quan?
Tuần qua, trong lúc chấm bài, tôi mở YouTube, nghe đi nghe lại Anna 5, trọn bộ. Tuy không ai nói mình nghèo mà ham, không biết sao cái cảm giác phấn khởi khi nghe lại những bài hát mình từng mơ ước thuở xưa không còn nữa.  Thời thế đã đổi thay, và tôi cũng đổi thay?  Có lẽ ?
Phương Nga