Nhân chuyến đặt hàng của Phương Nga, hôm nay mới viết một bài ngắn gởi cho trang nhà, vì vừa dùng điện thoại cùi bắp chộp được biển quảng cáo bán lúa giống.. Hổm rày bận đi chơi, sân nhà bị nước ngập ( không phải cảnh vợ đẻ, con đau nhà nước ngập đâu nhé ! ). 

  Kể câu chuyện này trước tiên, ta tìm hiểu lúa giống là gì cái đã !  Lúa giống là lúa dành để làm mùa sau ( hồi xưa mỗi năm làm 1 mùa lúa ). Lúa gặt về, còn trong bó chất ở cà lang, chủ nhà lựa một số bó lúa tốt, lựa ra từng bông, không cho lẫn bất kỳ loại lúa nào khác, xong đem đạp bằng chân, không cho trâu bò đạp ( vì số lượng không đủ để chất thành một bã ),không dùng máy ( hồi xưa chưa có máy tuốt lúa ). Mỗi nhà, nhiều ruộng lắm thì cũng chỉ chừa cở 5 giạ lúa giống vì công đoạn làm lúa hồi xưa rất nhiêu khê. Lúa đã chon, đến ngày đem ngâm ( không cần 2 sôi 3 lạnh như bây giờ ) cho lên mọng, đem ra nền đất cao đã dọn sạch cỏ, súp đất lên, bầm cho tơi, dùng cây chày nhỏ quết xuống đất, bỏ hạt lúa giống đã lên mọng vào lổ chày, phủ lên trên lúa 1 lớp tro trấu hoặc tro rơm, không bỏ tro củi nấu cơm làm lúa chết.

  Khoảng hơn 1 tháng ( tôi nhớ không rõ), thì nhổ lúa nầy lên, cấy xuống ruộng, thời gian bao lâu, không nhớ, chỉ biết khi bụi lúa nở ra khoảng bằng bắp chân người lớn, thì bứng lên, cột thành bó lớn, bày ra ruộng đã bừa trục, dọn cỏ sạch. Nhiệm vụ sau đó là của người cấy lúa, xé nhỏ ra vài ba tép cấy xuống ruộng, chờ thu hoạch.

   Thế nên, nói bán lúa giống là chuyện không có, thân nhân ruột thịt trong gia đình, nếu thiếu lúa giống chút ít thì cho, chứ không dám cho nhiều, không ai dự trữ lúa giống nhiều, như đã nói ở trên, lựa lúa giống rất công phu, nên ai cũng phải thủ.

   Hồi xưa, nếu ai thiếu lúa cấy ( lúa bứng lên cấy xuống chờ thu hoạch ) thì chỉ còn nước chờ lấy lúa “ nàng đìa” ( lúa cây của người cấy dư thả xuống đìa ).

   Nên nói, anh bán lúa giống, tức là anh nói chuyện không có. Nhưng đó là chuyện hồi xưa, cách nay khoảng 50 năm, chứ ngày nay thì khác rồi, lúa giống ở Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long cũng bán cho nông dân, các Phòng Nông nghiệp Huyện cũng đem lúa giống về bán cho nông dân khi bị lũ lụt, hạn hán, chết giống. Thậm chí, nông dân cũng đem lúa giống đi bán, thì từ “ bán lúa giống” ( chỉ người nói chuyện không có ) thì ngày nay dúng không phù hợp nữa, nên chắc cũng có phát sinh ra từ mới nói về chuyện “ anh nói trớt quớt” rồi !

   Đề nghị các bạn có từ mới nào hay để thay cho từ bán lúa giống !

                                                                           NGUYỄN VĂN LẦN

 Nói thêm:

Tôi thì nghĩ cụm từ “bán lúa giống” như thế này. Nếu gặp đối tượng nào nói dóc (nói chuyện không có )người ta thường nói tin mầy có nước mà bán lúa giống. Nghĩa gần như tin mầy có nước bán nhà , đợ con, vì lúa giống rấy quý hiếm như cả Lần vửa nói ở trên. (LM)