Từ “PHỞ” đã được đưa vào Từ điển tiếng Anh giản lược Oxford (Shorter Oxford English Dictionary) xuất bản ngày 20.09.2007 tại Anh và Mỹ. Những từ nước ngoài được đưa vào từ điển này đa số đều là tên gọi các món ăn độc đáo của các quốc gia trên thế giới. Điều đó cho thấy rằng, Phở không chỉ là món ăn quen thuộc, đặc trưng của người Việt, mà còn trở thành một thương hiệu văn hóa Việt và để lại ấn tượng đẹp về ẩm thực Việt Nam đối với khách nước ngoài.

Không phải ngẫu nhiên mà Phở (cùng với nem rán) là một trong những món ăn đầu tiên được các họa sĩ thiết kế trân trọng đưa hình ảnh lên tem bưu chính Việt Nam (phát hành ngày 1/2/2008) trong đề tài ẩm thực Việt Nam. Bởi lẽ, nó là món ăn quan trọng đối với người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung. Một ký giả ẩm thực người Úc – Joanna Savill có nhận định khá thú vị về phở: “Như tất cả các món ăn tuyệt vời khác, Phở tự thân là một câu chuyện, là một phương tiện của nền văn hóa và lịch sử đã sản sinh ra nó. Thưởng thức, chia sẻ món ăn này là một cách thừa nhận và cảm tạ lịch sử và văn hóa”.

Đã có nhiều giả thuyết về xuất xứ, nguồn gốc của Phở. Một giả thuyết cho rằng, tên “Phở” được mượn từ chữ “feu” (tiếng Pháp có nghĩa là lửa) trong cụm từ chỉ món ăn “pot – au – feu” (loại xúp nấu bằng thịt và rau) vốn được đưa vào Việt Nam trong giai đoạn người Pháp chiếm đóng. Thuyết này khá khiên cưỡng bởi thành phần và nguyên liệu của hai món này khá khác nhau.

Một thuyết khác, phở xuất phát từ món canh của người Quảng Đông làm bằng bột gạo và thịt lợn/ thịt trâu có tên là “Trư Nhục Phấn” hay là “Ngưu Nhục Phấn”. Nhưng người Hoa đọc tắt và theo âm ngữ Quảng là Phớn hay Phởn, Ngẫu Phởn, lúc rao vang lên, người dân Hà Nội nghe tiếng rao bán, gọi là “Phở”…Tuy vậy, theo các cụ xưa thì thật ra món “Phấn” của người Tàu theo truyền thống chỉ nấu bằng xương lợn, thịt lợn như món Hủ tiếu ngày nay có rất nhiều ở Chợ Lớn, Sài Gòn và miền Nam.

Thuyết thứ ba cho rằng, một đầu bếp có tài ở thành phố Nam Định đã sáng tạo ra phở. Để làm cho phở hấp dẫn, ông ta dùng nguyên liệu chính là bánh phở (nguồn gốc Việt Nam) và những lát thịt bò (nguồn gốc từ Pháp) rồi thêm một số gia vị.

Dù phở thường được cho là ở Hà Nội nhưng món ngon này rất có thể bắt nguồn từ làng Vân Cù tỉnh Nam Định đó là giả thuyết thứ tư. Theo thuyết này, những người dân nghèo đã sáng tạo ra phở và đi bán rong ở Hà Nội. Điều này giải thích vì sao một số người nấu phở giỏi ở Hà Nội là người làng Vân Cù.

Dù thuyết nào đi chăng nữa, vẫn có một điều chắc chắn rằng Phở hoàn toàn ra đời ở Việt Nam, do người Việt Nam sáng tạo. Phở rất hợp với khẩu vị của người Việt bởi nó là món ăn được nấu một cách khéo léo từ gạo, xương, thịt, các loại rau và gia vị. Phở đối với người Việt là món ăn thân thuộc sau cơm. Thậm chí nó còn được ưu ái như người tình “chán cơm thèm phở” !.

Phở Việt đã và đang hội nhập mạnh mẽ, không nơi nào có người Việt sinh sống trên thế giới mà không có phở. Ở phương trời xa, món phở không được chế biến đầy đủ hương vật liệu như tại quê nhà nhưng một thoáng vị phở cũng đủ làm tâm hồn những người con xa quê ấm áp, đỡ nhớ quê hương.

Tất cả sự tinh tế của món phở đã có cả trăm tuổi tìm được bản sắc của mình qua các biến cố lịch sử đã làm nên niềm tự hào của một dân tộc. Nó nghiễm nhiên đi vào thơ văn, phim ảnh, tâm hồn của người Việt. Để tôn vinh nét đẹp của Phở, Báo Tuổi Trẻ đã khởi xướng lấy ngày 12/12 hằng năm là “Ngày của Phở”. Hy vọng rằng, Phở Việt luôn mang hương vị, nét đẹp văn hóa Việt, xứng đáng là món ngon đại diện văn hóa ẩm thực nước nhà.

Kính chúc Quý Bạn cuối tuần với nhiều sức khỏe, nhiều niềm vui và an lành.

Trân trọng