Ở quê tôi, nhà nào cũng có một chiếc cầu bắc xuống dòng sông trước nhà. Mẹ tôi thường gọi là bến, mỗi khi sai tôi ra đó làm gì bà bảo :” Con xuống bến…” Lớn lên đi đây đi đó, đọc nhiều, tôi biết thêm mọi người gọi đó là bến nước.Khi đi xa, tôi rất nhớ bến nước quê nhà, ngộ ra đó là hình bóng quê hương. Khi ai đó nhắc về quê hương, tôi thoáng nghĩ đến dòng sông, cánh đồng, con đò.. và không quên cái bến nước nhà tôi với cái mái chứa nước mát, cái gáo dừa đen thui, dưới chân cầu tung tăng bầy cá lòng tong bay suốt đời ngoe nguẩy nghịch bóng.

Hồi nhỏ, bến nước đối với tôi chỉ là chiếc cầu gập ghềnh bám đầy rêu rong trơn trợt, mẹ tôi thường cấm tôi léo hánh xuống đó. Tuy vậy tôi cứ vô tư như không có lời răn bảo của mẹ. Có những buổi trưa hè, tôi trốn mẹ bỏ ngủ, xuống bến một mình xếp những chiếc thuyền giấy nhỏ nhắn xinh xắn rồi thả trôi theo dòng nước với bao ước mơ thần tiên cổ tích. Những chiếc thuyền mơ cứ xoay tít, quanh quẩn chân cầu luyến tiếc bến quê, tôi loay hoay tìm cách đưa chúng ra khơi, chúng lại ngoan cố quay vào. Có hôm tôi bỏ cả buổi, làm gan xuống tận đầu cầu chỉ để vớt những bông lục bình tim tím trôi không bờ không bến..cùng cô bé hàng xóm chơi bán bánh mì trong căn chòi tả tơi lá chuối, nền chòi trải đầy những sợi rơm vàng óng ánh thơm lừng đầu vụ.

Bến nước là nơi đầu tiên tôi được mẹ dạy cho biết cách vẫy vùng sông nước. Trước năm vào lớp một, mẹ bế tôi ra giữa dòng sông, đột ngột bà buông tay cho tôi chới với ngụp lặn. Tôi uống nhiều nước và cố gắng lội vào bờ, nhiều lần như vậy tôi biết bơi như đám trẻ con kình ngư vùng lũ quê mình.Thời gian trôi nhanh, tôi lớn lên cùng nhịp nước mùa lũ, bến nước gắn bó với những kỷ niệm tuổi thơ êm đềm khó phai. Đó là nơi tôi cùng bè bạn đùa giỡn nô đùa tắm gội. Thi thoảng ra bến ngồi một mình nhớ những chiếc bong bóng xà phòng bảy màu hồi xưa, say sưa thổi và gửi những mộng mơ cho gió bay đi…bay đi.. Ngày đi học đầu đời của tôi, mẹ đưa tôi ra bến, mẹ âu yếm hôn tôi và nắm bàn tay nhỏ nhắn mềm mại xinh như cọng bún của con gửi cho người đưa đò hiền hậu quen biết. Chiếc tam bản cụt mũi lắc lư chở đám học trò ba vá lấm láp ngây ngô ra giữa dòng sông nước lặng lờ, đây là chuyến đi xa nhà nhất, lần đầu đời tôi xa mẹ hiền..Xuồng đưa tôi đi qua mấy con mương với những rặng bần chát ngắt, ngồi giữa lòng xuồng nhìn trời xanh trắng cánh cò , tôi nhớ mẹ, nhớ câu hát mẹ ru :

Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
Lớn lên, lớn lên, lớn lên…
Con làm gì?
Con làm thi sĩ

Lên cấp hai anh chị em chúng tôi ra tỉnh học. Đêm đầu tiên , mẹ tôi không ngủ, mẹ thức canh lắng nghe tiếng máy đò chạy vào lúc một giờ khuya, mỗi ngày chỉ có một chuyến, nếu trễ đò phải đợi đến đêm sau. Khi tiếng xình xịch còn vang xa xa, mẹ đánh thức lũ con dậy rồi tay cầm chiếc đèn dầu loe loét xuống bến đưa lên đưa xuống làm hiệu cho đò ghé bến. Tiếng máy đò inh ỏi giữa đêm thanh vắng vùng quê át tiếng mẹ tôi dặn dò , tiếng chào thưa của đám con từ giả mẹ đi xa học hành. Đò đã xa qua mấy bến nước rồi, nhìn lại tôi vẫn còn thấy le lói ánh đèn vàng vọt lập lòe hạt tiêu tí tẹo của mẹ một mình trông theo.

Ngày tháng dần trôi, các chị và em gái tôi lần lượt xuống bến về nhà chồng. Mẹ tôi sinh con gái nhiều, chỉ có hai trai thôi, anh tôi theo gia đình riêng. Ngày em trai tôi đến tuổi lập gia đình, nghe nơi đâu có con gái nhà tử tế đến tuổi cài trâm, mẹ tôi choàng khăn, áo dài tươm tất, khai lễ trầu cau, cùng cậu tôi chèo ghe đi làm quen, hỏi cưới cho em tôi. Trời thương lòng mẹ bao la, cuối cùng mẹ cũng tìm được cô dâu thảo hiền, siêng năng, cần cù đảm đang như bao cô dâu vùng sông nước khác …Người dưng lễ hỏi đến nhà rước các chị em gái tôi đi làm dâu, cũng từ cái bến nước trước nhà họ đi vào, rồi từ bến đó các người lên thuyền hoa xa xứ. Em dâu tôi ngày đầu vu qui từ bến nước đi vào và ở mãi với mẹ tôi cho đến bây giờ.
Anh cả tôi và em gái tôi theo gia đình đi làm ăn rất xa, ngày giỗ của ba tôi ít khi có mặt, thi thoảng gửi tiền về chăm nom mẹ. Mẹ tôi già rồi, mắt đã lòa, tai nghe tiếng được tiếng không, tính hay quên, mẹ tôi cất tiền và đôi khi quên đi chỗ cất, mất cũng không hay. Có một điều mẹ tôi không bao giờ quên, vào những ngày quan trọng đó, mẹ cứ quanh quẩn bên chiếc điện thoại để mong được nghe tiếng của các con ở xa, nhất là của anh và em gái tôi. Tiếng điện thoại vang lên, các em tôi nghe rồi gác ống nghe xuống mẹ buồn nhưng vẫn tin chờ hy vọng vào lượt sau. Lượt sau, em gái tôi gọi về, không biết mẹ tôi có nghe rõ không, tôi thấy mẹ chỉ yên lặng, hoặc nói thì thào gì đó, mẹ cầm ống nghe,mẹ còng lưng, tôi có cảm giác mẹ phải cố gắng nghe bằng cái lưng còng già cỗi, gầy guộc chứ không phải nghe bằng tai của mình. Hết cú điện thoại, mẹ lại ra cửa nhìn xuống bến, trông mong như chờ đợi ai đó, tôi thấy trong mắt mẹ đậm hình bóng của các con mình, văng vẳng câu thơ ;
” Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”.
Dù ở gần con,
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con…!

Cho đến bây giờ, đường giao thông nông thôn phát triển mạnh, xe về tận nhà. Mỗi lần về quê, tôi hay có thói quen đếm lại còn bao nhiêu bến nước, phát hiện ra chúng đã xiêu vẹo, không còn nhiều. Chúng cũng như các bà mẹ già, mẹ tôi đã hơn chín mươi, mẹ vẫn còn nhai trầu, và tuổi này nay đã hiếm. Tôi ngồi lặng lẽ trầm tư hàng giờ trên bến nước , mẹ tôi lâu rồi không còn ra bến nữa, nhìn lên nhà thi thoảng tôi bắt gặp mẹ đứng trong ngạch cửa trông xuống bến như tìm hình bóng các con.. . Có một nỗi buồn đau như dao cắt, ray rức lắm, cứ nghẹn ngào trào dâng không thể nào nguôi ngoai , mỗi lần về thăm nhà, mẹ tôi thường hỏi : “ Bây là đứa nào, con ai ?” Mẹ tôi không nhận ra con của mình, mẹ lòa và lẫn rồi…Mẹ ơi!…

Mai này có thể bến nước không còn nữa, tôi chỉ sợ rồi ngày nào đó , trước hiên nhà lũ con cháu chúng tôi không tìm thấy dáng đứng còm cõi, mòn mỏi của bà. Phải chăng khi mẹ đi xa, chúng con chỉ còn nước mắt và thoáng hình bóng mẹ…Mẹ đi đâu ? Có ngây ngô không khi tự nghĩ mẹ đi đâu đó một lát ..mẹ về …

bài và ảnh Nguyễn Hoàng Trung

H5